Terimler ve tarifler
Bu standardın amacı için, aşağıda verilen terim ve tarifler uygulanır.
Tipik uygulama sıcaklığı
Bir yangın halinin bulunmadığı durumda monte edilmiş bir dedektörün uzun zaman süresince maruz kaldığı sıcaklık.
En yüksek uygulama sıcaklığı
Bir yangın halinin bulunmadığı durumda monte edilmiş bir dedektörün kısa sürede dahi maruz kaldığı en yüksek sıcaklık.
Statik tepki sıcaklığı
Dedektörün çok yavaş bir sıcaklık yükselme hızına maruz bırakıldığında bir alârm sinyali ürettiği sıcaklık.
Uygunluk
Bu standarda uygun olması için, dedektör görsel muayene veya mühendislik değerlendirmesiyle onaylanması gereken bu maddenin şartlarını sağlamalıdır. Algılayıcı tarif edildiği gibi deneye tabi tutulmalı ve işaretlenmiş sınıfına ( sınıflarına ) uygun olarak deneylerin şartlarını sağlamalıdır.
Isıya duyarlı bileşenlerin konumu
Her bir dedektör, yardımcı fonksiyonlara (meselâ özellik düzelticiler) sahip bileşenleri dışında en azından ısıya duyarlı bileşen ( bileşenler ) kısmı, dedektörün montaj yüzeyinden mesafede olacak şekilde yapılmış olmalıdır.
Münferit alârm göstergesi
Sınıf A1, A2, B, C veya D dedektörler, alârm durumu tekrar kuruluncaya kadar, bir alârm vermiş münferit bir dedektörün tanınabilmesine imkân sağlayan entegre görünür kırmızı bir göstergeye sahip olmalıdır. Dedektörün bir çalışma moduna ayarlanması dışında diğer durumlarının görsel olarak belirtilebildiği yerlerde, bu görülebilir göstergeler alârm göstergesinden açık bir biçimde ayırt edilebilir olmalıdırlar. Sökülebilir dedektörler için gösterge, dedektör tabanı veya dedektör kafasıyla bir bütün hâlinde olabilir. Görünür gösterge e kadar bir ortam ışık şiddetinde dedektörün altında bir mesafeden doğrudan görülmelidir.
Yardımcı cihazların bağlantısı
Dedektörün yardımcı cihazlarla (uzaktan izleme göstergeleri, kumanda düzenleyicileri şeklinde) bağlantılarının bulunduğu yerlerde, bu bağlantıların açık veya kısa devre arızaları dedektörün düzgün çalışmasını engellememelidir.
Sökülebilir dedektörlerin izlenmesi
Sökülebilir dedektörler için, kafanın dedektör tabanından ayrıldığını bir hata sinyali vererek tespit eden bir uzaktan izleme sistemi ( kontrol ve gösterge teçhizatı şeklinde ) için bir araç sağlanmalıdır.
İmalâtçı tarafından yapılan ayarlamalar
Özel araçlarla (özel bir kod veya alet kullanılması veya bir kapağı kırarak veyahut çıkartarak) yapılanların dışında imalâtçı tarafından yapılan ayarları değiştirmek mümkün olmamalıdır.
Tepki davranışının yerinde ayarı
Dedektörün tepki davranışının yerinde ayarı için bir şart varsa, bu durumda;
İmalâtçının bu standarda uygun olduğunu beyan ettiği durumlarda her bir ayarlama için, imalâtçı uygun bir sınıf bildirmeli ve bu tip her ayarlama ve uygun sınıf için dedektör bu standardda belirtilen özellikleri sağlamalı ve ayar vasıtasına erişim yalnızca bir kod veya özel bir alet kullanılarak veya dedektörün tabanından veyahut monte edildiği yerden çıkartılması ile mümkün olmalıdır.
İmalâtçının bu standarda uygun olduğunu beyan etmediği durumlarda herhangi bir ayar ( ayarlar ) yalnızca bir kod veya özel bir alet vasıtasıyla erişilebilir olmalı ve dedektör üzerine açık bir biçimde işaretlenmeli veya ilgili belgelerde verilmelidir. Bu ayar (ayarlar) kullanılırsa, dedektörün standarda uygun olmadığı sonucuna varılır.
İşaretleme
Her bir dedektör aşağıdaki bilgilerle açık bir şekilde işaretlenmiş olmalıdır.
Cihaz üzerindeki herhangi bir işaretlemede yaygın olarak kullanılmayan semboller veya kısaltmaların bulunduğu yerlerde, bunlar cihazla birlikte verilen bilgiler de açıklanmalıdır.
Yazılım kontrollü dedektörler için ilâve şartlar
Genel
Bu standardın şartlarını yerine getirmek amacıyla yazılım kontrolüne dayanan dedektörler için, verilen şartlar sağlanmış olmalıdır.
Yazılım belgeleri
İmalâtçı yazılım tasarımının bir tanıtımını veren belgeleri sunmalıdır. Bu belgeler bu standarda uygunluğu kontrol edilecek tasarım için yeterince ayrıntılı olmalı ve en azından aşağıdakileri ihtiva etmelidir.
Ana program akış fonksiyonlarının bir tarifi (bir akış diyagramı veya grafiksel akış diyagramı şeklinde)
Modüllerin kısa bir tarifi ve yerine getirdikleri görevler,
Modüllerin etkileşme yolu,
Programın bütün aşamalarının sırası
Yazılımın dedektörün donanımı ile etkileşme yolu,
Farklı amaçlar (program, yerel veriler ve çalışma verileri) için hafızanın hangi bölgelerinin kullanıldığının tarifi.
Yazılımın ve yazılım sürümünün kolayca tanımlanabildiği işaretleme.
İmalâtçı ayrıntılı tasarım belgelerine sahip olmalı ve yalnızca deneyi yapan kurum tarafından ihtiyaç duyulduğunda bu dokümanlar temin edilmelidir. Bu belgeler en azından aşağıdakileri kapsamalıdır:
Bütün yazılım ve donanım elemanları dahil olmak üzere sistem yapılandırmasının tam tanıtımı,
En azından aşağıdakileri ihtiva eden programın her bir modülünün tarifi,
Modülün adı,
Gerçekleştirdiği görevlerin tarifi,
Veri aktarım türü, geçerli veri aralığı ve geçerli verilerin kontrolü dahil olmak üzere ara yüzlerin tarifi.
Yazılım tasarımı
Dedektörün güvenilirliğini temin etmek amacıyla, yazılım tasarımı için aşağıdaki şartlar uygulanmalıdır:
Yazılım modüler bir yapıya sahip olmalıdır.
Elle veya otomatik olarak üretilen veriler için ara yüzlerin tasarımı, program işleminde hataya neden olacak geçersiz verilere müsaade etmemelidir.
Programların ve verilerin depolanması
Bu standarda uygun olması gereken program ve imalâtçının ayarlamaları gibi herhangi önceden girilmiş veriler geçici olmayan hafızada tutulmalıdır. Bu programı ve verileri ihtiva eden hafıza bölgelerine kayıt, yalnızca bazı özel araç veya kodların kullanılmasıyla gerçekleştirebilmeli ve bu işlem dedektörün normal çalışması sırasında mümkün olmamalıdır.
Deneyler
Genel
Deneyler için atmosfer şartları
Deney aksi belirtilmedikçe, numunelerin tarif edilen aşağıdaki standard atmosfer şartlarında kararlı hale gelmesi sağlandıktan sonra yapılmalıdır.
Deneyler için çalışma şartları
Bir deney metodunda numunenin çalışır durumda olması gerekirse, numune uygun bir kaynağa ve imalâtçının verilerinde gereken özelliklere sahip izleme cihazına bağlanmış olmalıdır. Deney metodunda aksi belirtilmedikçe, numuneye uygulanan kaynak parametreler imalâtçının belirttiği aralıkta ayarlanmış olmalı ve esasen deneyin tamamı boyunca sabit kalmalıdır. Her bir parametre için seçilen değerler, normal olarak anma değeri veya belirtilen aralığın ortalaması olmalıdır. Bir deney işlemi, herhangi bir alârm veya hata sinyalinin tespiti için bir numunenin izlenmesini gerektirirse, bir hata sinyalinin tanınmasına imkân sağlayan gerekli yardımcı cihazlara (bir hata sinyalinin tanınmasına imkân sağlayan bilinen dedektörler için bir hat sonu cihaza kablo ile bağlanır) bağlantılar yapılmalıdır.
Montaj düzenlemeleri
Numune, imalâtçının talimatlarına uygun olarak numunenin normal bağlantısında kullanılan araçlarla monte edilmelidir. Bu talimatlar birden fazla montaj metodundan daha fazlasını tarif ederse, en elverişsiz olacağı düşünülen metot her bir deney için seçilmelidir.
Toleranslar
Aksi belirtilmedikçe, ortam deney parametreleri için toleranslar, deney için temel kaynak standardlarda verildiği gibi olmalıdır
Bir tolerans veya sapma sınırı belirtilmeyen bir şart veya deney işleminde bu sınırlar olarak uygulanmalıdır.
Tepki süresinin ölçülmesi
Tepki süresi ölçülecek numune, bir ısı tüneline tarif edildiği gibi monte edilmelidir. Numune göre uygun bir güç kaynağına ve izleme teçhizatına bağlanmalıdır. Hava akış yönüne göre numunenin yerleştirilmesi, deney işleminde aksi belirtilmedikçe, yöne bağımlılık deneyinde verilen en yüksek tepki süresi elde edilecek şekilde yapılmalıdır.
Ölçmeden önce, hava akımı ve numunenin sıcaklığı uygulanabilir deney işleminde belirtilen sıcaklıkta kararlı hale getirilmelidir. Daha sonra ölçme, güç kaynağı ve izleme teçhizatı bir alarm verene veya deney için tepki süresinin üst sınırı aşılıncaya kadar, uygulanabilir deney işleminde belirtilen, artış hızında zamanla doğru orantılı olarak ısı tünelindeki hava sıcaklığını artırmak suretiyle yapılır. Ölçme boyunca hava akımı, sabit bir kütle eşdeğer tutulmalı ve hava sıcaklığı deney boyunca herhangi bir sürede gereken anma sıcaklığının). Tepki süresi, sıcaklık artışının başlaması ile güç kaynağı ve izleme teçhizatının bir alarm işareti vermesi arasındaki zaman aralığıdır.
Deneyler için şartlar
Bu standarda uygun deney yapılması için aşağıdakiler sağlanmalıdır
Tekrar ayarlanabilir dedektörler için : dedektör
Tekrar ayarlanamayan dedektörler için : dedektör
Tekrar ayarlanamayan S gösterimli dedektörler için : dedektör
Tekrar ayarlanamayan R gösterimli dedektörler için : dedektör
Deney için teslim edilen numuneler, yapılışları ve kalibrasyonları bakımından imalâtçının normal imalâtını temsil etmelidir.
Deney plânı
Tekrar ayarlanabilir numuneler deney düzenine göre arasında isteğe bağlı numaralandırılmalı ve deney plânına göre deneye tabi tutulmalıdır.
Yerinde ayarlanma şartı bulunan dedektör sınıfları için;
Tekrar ayarlanamayan numuneler deney düzenine göre, sınıfına uygun arasında isteğe bağlı olarak numaralandırılmalı ve deney plânına göre deneye tâbi tutulmalıdır.
Yöne bağımlılık
Amaç
Dedektörün hassasiyetinin, dedektör çevresindeki hava akış yönüne de bağlı olduğunu teyit etmektir.
Bu tip sekiz deney yapılmalıdır. Deneylerin sekiz farklı yönelimde yapılması amacıyla ardı ardına yapılan deneyler arasında numune düşey ekseni çevresinde döndürülür. Numune her deneyden önce, üzerinde işaretlenmiş olan sınıfa göre belirtilen tipik uygulama sıcaklığında kararlı hale getirilir. Sekiz yönelimdeki tepki süresi kaydedilmelidir. En yüksek ve en düşük tepki sürelerinin ölçüldüğü yönelimler not edilmelidir.
Şartlar
Sınıf A1 dedektörler, sekiz yönelimin tamamında tepki vermelidir.
Statik tepki sıcaklığı
Amaç
Bir dedektörün yavaş bir hava sıcaklığı artış hızına doğru bir şekilde tepki verme kabiliyetini teyit etmektir.
Deney işlemi
Numuneler, üzerlerinde işaretlenmiş olan sınıfa göre tarif edildiği gibi deneye tabi tutulmalıdır. Bundan sonra en yüksek hava sıcaklığı artış hızında deneye devam edilmelidir. verilen deneydeki en yüksek tepki süresini veren yönelimde bir numune ve en küçük tepki süresini veren yönelimde ise diğer numune deneye tâbi tutulmalıdır. Her bir deneyden önce numune, üzerinde işaretlenmiş olan sınıfa göre belirtilen tipik uygulama sıcaklığında kararlı hale getirilir. Numunelerin tepki verdiği sıcaklıklar kaydedilmelidir.
Şartlar
Deneye tabi tutulan dedektörlerin tepki sıcaklıkları dedektörün sınıfına göre, gösterilen en küçük ve en yüksek statik tepki sıcaklıkları arasında yer almalıdır.
Tipik uygulama sıcaklığından itibaren tepki süreleri
Amaç
Tipik uygulama sıcaklığında kararlı hale getirilen dedektörün hava sıcaklığı yükselme hızlarının belirli bir aralığında doğru bir şekilde tepki verme kabiliyetini teyit etmektir.
Numuneler tarif edildiği gibi deneye tâbi tutulmalıdır. verilen deneydeki en yüksek tepki süresini veren yönelimde bir numune ve en küçük tepki süresini veren yönelimde ise diğer numune deneye tâbi tutulmalıdır. Her bir deneyden önce numune, üzerinde işaretlenmiş olan sınıfa göre belirtilen tipik uygulama sıcaklığında kararlı hale getirilmelidir. Her bir numunenin hava sıcaklığı artış hızı için tepki süresi kaydedilmelidir.
Şartlar
Dedektörlerin tepki süreleri uygun dedektör sınıfı için, belirtilen alt ve üst tepki süresi sınırları arasında yer almalıdır.
Tipik uygulama s Amaç sıcaklığı üzerinde olan bir sınıfa dahil dedektörlerin normal sıcaklık artışlarına normal dışı hızlı bir tepki göstermediğini teyit etmektir.
Numune / numuneler tarif edildiği deneye tabi tutulmalıdır. Numune deneydeki en küçük tepki süresini veren yönelimde deneye tabi tutulmalıdır. Her bir deneyden önce numune kararlı hale getirilir. Numunenin tepki süreleri kaydedilmelidir.
Yüksek çevre sıcaklığından itibaren tepki süreleri (kuru sıcaklık cihaz çalışır durumdayken)
Amaç
Dedektörün önceden belirtilen çalışma sıcaklıklarına uygun yüksek çevre sıcaklıklarında doğru bir şekilde çalışma kabiliyetini göstermektir.
Numune / numuneler arif edildiği gibi deneye tabi tutulmalıdır. Numune deneydeki en yüksek tepki süresini veren yönelimde deneye tabi tutulmalıdır. Her bir deneyden önce numune, üzerinde işaretlenmiş olan sınıfa kararlı hale getirilmelidir. Hava sıcaklığının kararlı hâl sıcaklığına kadar artma olmalıdır. Numunenin tepki süreleri kaydedilmelidir.
Şartlar
Sıcaklığın kararlı hâl sıcaklığına yükselme süresi veya kararlı hal süresi boyunca hiçbir alârm veya hata sinyali verilmemelidir.
Kaynak parametrelerindeki değişme
Amaç
Dedektörün tepki süresinin, kaynak parametrelerinin (gerilim vb) belirtilen aralığında / aralıklarında bu parametrelere de bağlı olduğunu göstermektir.
Küçük tepki süresini veren yönelimde ise diğer numune deneye tâbi tutulmalıdır. Her bir deneyden önce numune, üzerinde işaretlenmiş olan sınıfa göre belirtilen tipik uygulama sıcaklığında kararlı hale getirilmelidir. Hava sıcaklığının her bir kaynak parametre sınırındaki her iki artış hızı için tepki süreleri kaydedilmelidir.
Not - Yaygın olarak kullanılan dedektörler için kaynak parametresi, dedektöre uygulanan doğru akım gerilimidir. Diğer dedektör tipleri için (seviyeleri ve zamanlamanın da dikkâte alınmasına ihtiyaç duyulabilir. Gerekirse imalâtçıdan ihtiyaç durumunda kaynak parametrelerinin değiştirilmesine imkân tanıyan uygun güç kaynağı teçhizatı sağlaması istenebilir.
Şartlar
Dedektörlerin tepki süreleri uygun dedektör sınıfı için belirtilen en alt ve en üst tepki süresi sınırları arasında yer almalıdır.
Amaç
Dedektörlerin tepki sürelerinin gerekli sınırlar içerisinde olduğunu göstermek ve tekrar ayarlanabilir dedektörlerin tepki sürelerini çevre deneylerinden sonra ölçülen tepki süreleri ile karşılaştırmak için temel tepki süresi verilerini tesis etmektir.
Deney işlemi
Numunelerin tepki süresi, hava sıcaklığı artış hızlarında tarif edildiği gibi ölçülmelidir. Her bir ölçmeden önce numune, üzerinde işaretlenmiş olan sınıfa göre belirtilen tipik uygulama sıcaklığında kararlı hale getirilmelidir.
Şartlar
Dedektörlerin tepki süreleri uygun dedektör sınıfı için belirtilen en alt ve en üst tepki süresi sınırları arasında yer almalıdır.
Soğuk ( cihaz çalışır durumdayken )
Amaç
Dedektörün öngörülen çalışma sıcaklığına uygun düşük çevre sıcaklıklarında doğru çalışma kabiliyetini göstermektir.
Deney işlemi
Kaynak
Deney tertibatı ve işlemi aşağıda tarif edildiği gibi olmalıdır.
Şartlandırma sırasında numunenin / numunelerin durumu
Numune / numuneler tarif edildiği gibi monte edilmeli ve tarif edildiği gibi güç kaynağı ve izleme teçhizatına bağlanmalıdır.
Şartlandırma
Aşağıdaki şartlandırma uygulanmalıdır;
Deney Ab, şartlandırma sıcaklığına kadar ve bu sıcaklıktan itibaren olan geçişler için sıcaklık değişim hızlarını belirtir.
Şartlandırma sırasında yapılan ölçmeler
Herhangi bir alârm veya hata sinyalinin tespiti için şartlandırma süresi boyunca numune / numuneler izlenmelidir.
Son ölçmeler
Numunenin / numunelerin tepki süresi, deneyde en yüksek tepki süresini veren yönelimde hava sıcaklığı artış hızlarında tarif edildiği gibi ölçülmelidir. Her bir ölçmeden önce numune, üzerinde işaretlenmiş olan sınıfa göre belirtilen tipik uygulama sıcaklığında kararlı hale getirilmelidir.
Şartlar
Şartlandırma sıcaklığına geçiş veya şartlandırma sıcaklığındaki süre boyunca dedektör hiçbir alârm veya hata sinyali vermemelidir.
Tekrar ayarlanabilir dedektörler için, eşdeğer deneyde elde edilen süreyle karşılaştırılan tepki süresindeki herhangi bir değişme geçmemelidir.
Tekrar ayarlanabilir dedektörlerden daha az olmamalıdır. Eşdeğer deneyde elde edilen süreyle karşılaştırılan tepki süresindeki herhangi bir değişime geçmemelidir.
Tekrar ayarlanamayan dedektörler için tepki süreleri, uygun dedektör sınıfı için belirtilen en alt ve en üst tepki süresi sınırları arasında yer almalıdır.
Kuru sıcaklık ( cihazın dayanıklılığı )
Amaç
Dedektörün sınıfına uygun olarak yüksek bir ortam sıcaklığına dayanma kabiliyetini göstermektir.
Deney işlemi
Kaynak
Deney tertibatı ve işlemi aşağıda tarif edildiği gibi olmalıdır.
Şartlandırma sırasında numunenin / numunelerin durumu
Numune / numuneler tarif edildiği gibi monte edilmeli, ancak şartlandırma boyunca numuneye güç uygulanmamalıdır.
Şartlandırma
belirtilen uygulanabilir şartlandırma sıcaklığı gün süreyle uygulanmalıdır.
Kuru sıcaklık ( cihazın dayanıklılığı ) şartlandırma sıcaklıkları
Son ölçmeler
Numunenin / numunelerin tepki süresi, hava sıcaklığı artış hızlarında tarif edildiği gibi ölçülmelidir. Her bir ölçmeden önce numune, üzerinde işaretlenmiş olan sınıfa göre tipik uygulama sıcaklığında kararlı hale getirilmelidir.
Şartlar
Numune, tekrar bağlantısının yapılması esnasında dayanıklılık şartlandırmasına ilişkin hiçbir hata sinyali vermemelidir.
Tekrar ayarlanabilir dedektörler için, daha az olmamalı ve eşdeğer deneyde elde edilen süreyle karşılaştırılan tepki süresindeki herhangi bir değişme geçmemelidir.
Tekrar ayarlanabilir dedektörler için, daha az olmamalı ve eşdeğer deneyde elde edilen süreyle karşılaştırılan tepki süresindeki herhangi bir değişme saniyeyi geçmemelidir.
Tekrar ayarlanamayan dedektörler için tepki süreleri, uygun dedektör sınıfı için en alt ve en üst tepki süresi sınırları arasında yer almalıdır.
Yaş sıcaklık, çevrim ( cihaz çalışır durumdayken )
Amaç
Önceden belirtilen çalışma çevresinde kısa sürelerde meydana gelebilen yüksek bağıl nemde (yoğunlaşma ile birlikte) dedektörün doğru bir şekilde çalışma kabiliyetini göstermektir.
Deney işlemi
Kaynak
Deney tertibatı ve işlemi deney çevrimi ve kontrollü toparlanma şartlarının kullanıldığı aşağıda tarif edildiği gibi olmalıdır.
Şartlandırma sırasında numunenin / numunelerin durumu
Numune / numuneler tarif edildiği gibi monte edilmeli ve güç kaynağı ve izleme cihazına tarif edildiği gibi bağlanmalıdır.
Şartlandırma
Aşağıdaki şiddet derecesindeki şartlandırma uygulanmalıdır;
Şartlandırma sırasında yapılan ölçmeler
Herhangi bir alârm veya hata sinyallerinin tespiti için şartlandırma süresince numune / numuneler izlenmelidir.
Son ölçmeler
Toparlanma süresinden sonra, tepki eşik değeri numunenin / numunelerin tepki süresi, deneyde en yüksek tepki süresini veren tarif edildiği gibi ölçülmelidir. Her bir ölçmeden önce numune, üzerinde işaretlenmiş olan sınıfa göre tipik uygulama sıcaklığında kararlı hale getirilmelidir.
Şartlar
Numune, şartlandırma süresi boyunca hiç bir alârm veya hata sinyali vermemelidir.
Tekrar ayarlanabilir dedektörler için, eşdeğer deneyde elde edilen süreyle karşılaştırılan tepki süresindeki herhangi bir değişme geçmemelidir.
Tekrar ayarlanabilir dedektörlerden tepki süresi diğer bütün sınıflar için daha az olmamalı ve eşdeğer deneyde elde edilen süreyle karşılaştırılan tepki süresindeki herhangi bir değişme saniyeyi geçmemelidir.
Tekrar ayarlanamayan dedektörler için tepki süreleri, uygun dedektör sınıfı için belirtilen en alt ve en üst tepki süresi sınırları arasında yer almalıdır.
Yaş sıcaklık, kararlı hal ( cihazın dayanıklılığı )
Amaç
Çalışma ortamında (meselâ malzemelerin elektriksel özelliklerindeki değişiklikler, nem ihtiva eden kimyasal reaksiyonlar, galvanik korozyon ve bunun gibi) dedektörün nemin uzun süreli etkilerine mukavemet kabiliyetini göstermektir.
Deney işlemi
Kaynak
Deney tertibatı ve işlemi ve aşağıda tarif edildiği gibidir.
Şartlandırma sırasında numunenin ( numunelerin ) durumu
Numune / numuneler gibi monte edilmeli, ancak şartlandırma sırasında dedektöre güç verilmemelidir.
Şartlandırma
Aşağıdaki şartlandırma uygulanmalıdır;
Son ölçmeler
Standard lâboratuvar şartlarında en az bir toparlanma süresinden sonra, numunenin / numunelerin tepki süresi, deneyde en yüksek tepki süresini veren yönelimde hava sıcaklığı artış hızlarında tarif edildiği gibi ölçülmelidir. Her bir ölçmeden önce numune, üzerinde işaretlenmiş olan sınıfa göre belirtilen tipik uygulama sıcaklığında kararlı hale getirilmelidir.
Şartlar
Numune, tekrar bağlantısı esnasında dayanıklılık şartlandırmasına ilişkin hiçbir hata sinyali vermemelidir.
Tekrar ayarlanabilir dedektörler için, eşdeğer deneyde elde edilen süreyle karşılaştırılan tepki süresindeki herhangi bir değişme geçmemelidir.
Tekrar ayarlanabilir dedektörlerden daha az olmamalı ve eşdeğer deneyde elde edilen süreyle karşılaştırılan tepki süresindeki herhangi bir değişme geçmemelidir.
Tekrar ayarlanamayan dedektörler için tepki süreleri, uygun dedektör sınıfı için belirtilen en alt ve en üst tepki süresi sınırları arasında yer almalıdır.
Kükürt dioksit (SO2) korozyonu ( cihazın dayanıklılığı )
Amaç
Dedektörün bir atmosferik kirletici olan kükürt dioksitin korozif etkisine mukavemet kabiliyetini göstermektir.
Deney işlemi
Kaynak
Deney tertibatı ve işlemi, şartlandırma ise aşağıda tarif edildiği gibi olmalıdır.
Şartlandırma sırasında numunenin / numunelerin durumu
Numune / numuneler, tarif edildiği gibi monte edilmelidir. Şartlandırma sırasında numuneye güç verilmemeli, ancak numune ilâve bağlantılar yapılmaksızın son ölçmeye imkân tanıyan yeterli uçlara bağlanmış uygun çapta kaplanmamış bakır kablolar ihtiva etmelidir.
Şartlandırma
Aşağıdaki şartlandırma uygulanmalıdır;
Son ölçmeler
Şartlandırmadan hemen sonra numune, standard laboratuvar şartlarında en az bağıl nem ihtiva eden bir kurutma süresine maruz bırakılmalıdır. Bundan sonra numunenin / numunelerin tepki süresi en yüksek tepki süresini veren yönelimde hava sıcaklığı artış hızlarında tarif edildiği gibi ölçülmelidir. Her bir ölçmeden önce numune, üzerinde işaretlenmiş olan sınıfa göre belirtilen tipik uygulama sıcaklığında kararlı hale getirilmelidir.
Şartlar
Numune, tekrar bağlantısının yapılması esnasında dayanıklılık şartlandırmasına ilişkin hiçbir hata sinyali vermemelidir.
Tekrar ayarlanabilir dedektörler için, daha az olmamalı ve eşdeğer deneyde elde edilen süreyle karşılaştırılan tepki süresindeki herhangi bir değişme geçmemelidir.
Tekrar ayarlanabilir dedektörlerden diğer bütün sınıflar için daha az olmamalı ve eşdeğer deneyde elde edilen süreyle karşılaştırılan tepki süresindeki herhangi bir değişme geçmemelidir.
Tekrar ayarlanamayan dedektörler için tepki süreleri, uygun dedektör sınıfı için belirtilen en alt ve en üst tepki süresi sınırları arasında yer almalıdır.
Ani mekanik darbe ( cihaz çalışır durumdayken )
Amaç
Dedektörün öngörülen çalışma şartlarında sıklıkla olmasa da meydana gelmesi muhtemel ani mekanik darbelere karşı dayanıklılığını göstermektir.
Deney işlemi
Kaynak
Deney tertibatı ve işlemi, şartlandırma ise aşağıda tarif edildiği gibi olmalıdır.
Şartlandırma sırasında numunenin / numunelerin durumu
Numune / numuneler, tarif edildiği gibi sert bir yere monte edilmeli ve tarif edildiği gibi güç kaynağı ve izleme teçhizatına bağlanmalıdır.
Şartlandırma
Kütlesi numuneler için aşağıdaki şartlandırma uygulanmalıdır;
Şartlandırma sırasında yapılan ölçmeler
Herhangi bir alârm veya hata sinyalinin tespiti için şartlandırma süresi boyunca ve bu süreyi takibeden numune / numuneler izlenmelidir.
Son ölçmeler
Numunenin / numunelerin tepki süresi deneyde en yüksek tepki süresini veren yönelimde sıcaklığı artış hızlarında tarif edildiği gibi ölçülmelidir. Her bir ölçmeden önce numune, üzerinde işaretlenmiş olan sınıfa göre belirtilen tipik uygulama sıcaklığında kararlı hale getirilmelidir.
Şartlar
Numune, şartlandırma süresi veya ilâve hiçbir alarm veya hata sinyali vermemelidir.
Tekrar ayarlanabilir dedektörler için, eşdeğer deneyde elde edilen süreyle karşılaştırılan tepki süresindeki herhangi bir değişme geçmemelidir.
Tekrar ayarlanabilir dedektörlerden, diğer bütün sınıflar için daha az olmamalı ve eşdeğer deneyde elde edilen süreyle karşılaştırılan tepki süresindeki herhangi bir değişme geçmemelidir.
Tekrar ayarlanamayan dedektörler için tepki süreleri, uygun dedektör sınıfı için belirtilen en alt ve en üst tepki süresi sınırları arasında yer almalıdır.
Darbe ( cihaz çalışır durumdayken )
Amaç
Dedektörün yüzeyi üzerindeki ani mekanik darbelere karşı dayanıklılığını göstermektir. Algılayıcı normal çalışma şartlarında bu dayanıklılığını sürdürebilmeli ve bu dayanım makul ölçüde dedektörden beklenmelidir.
Deney işlemi
Deney tertibat Tertibat ı, çarpma konumundayken yataya kırılmış düz darbe yüzeyine sahip dikdörtgen şeklinde aluminyum alaşımdan bir başlık kısmı bulunan serbest bırakılan bir çekiç ihtiva etmelidir. Gösterildiği gibi orta yüksekliğinde, çekiç başı yükseklikte, genişlikte ve uzunlukta olmalıdır.
Şartlandırma sırasında numunenin / numunelerin durumu
Numune normal montaj araçlarıyla cihaza sıkı bir şekilde monte edilmeli ve çekiç düşey konumdayken (çekiç başı yatay hareket ettiğinde) darbe yüzeyinin üstteki yarısı numuneye çarpacak şekilde yerleştirilmelidir. Numuneye göre azimut yönü ve darbenin konumu, numunenin normal çalışmasına en fazla zarar verilecek şekilde seçilmelidir. Numune tarif edildiği gibi güç kaynağı ve izleme cihazına bağlanmalıdır.
Şartlandırma
Aşağıdaki şartlandırma uygulanmalıdır.
Şartlandırma sırasında yapılan ölçmeler
Numune / numuneler herhangi bir alârm veya hata sinyalinin tespiti için şartlandırma süresi boyunca ve bu süreyi takibeden izlenmelidir.
Son ölçmeler
Numunenin / numunelerin tepki süresi deneyde en yüksek tepki süresini veren yönelimde hava sıcaklığı artış hızlarında tarif edildiği gibi ölçülmelidir. Her bir ölçmeden önce numune, üzerinde işaretlenmiş olan sınıfa göre belirtilen tipik uygulama sıcaklığında kararlı hale getirilmelidir.
Şartlar
Numune, şartlandırma süresi veya ilâve boyunca hiçbir alârm veya hata sinyali vermemelidir.
Tekrar ayarlanabilir dedektörler için, daha az olmamalı ve eşdeğer deneyde elde edilen süreyle karşılaştırılan tepki süresindeki herhangi bir değişme geçmemelidir.
Tekrar ayarlanabilir dedektörlerden deki tepki süresi, diğer bütün sınıflar için daha az olmamalı ve eşdeğer deneyde elde edilen süreyle karşılaştırılan tepki süresindeki herhangi bir değişme geçmemelidir.
Tekrar ayarlanamayan dedektörler için tepki süreleri, uygun dedektör sınıfı için belirtilen en alt ve en üst tepki süresi sınırları arasında yer almalıdır.
Titreşim, sinüs biçimli ( cihaz çalışır durumdayken )
Amaç
Dedektörün normal çalışma şartlarına uygun olduğu düşünülen seviyelerde titreşime karşı dayanıklılığını göstermektir.
Deney işlemi
Kaynak
Deney tertibatı ve işlemi ve aşağıda tarif edildiği gibi olmalıdır.
Şartlandırma sırasında numunenin ( numunelerin ) durumu
Numune / numuneler tarif edildiği gibi sert bir yere monte edilmeli ve tarif edildiği gibi güç kaynağı ve izleme cihazına bağlanmalıdır. Titreşim üç düşey eksenin sırasıyla her birinde karşılıklı olarak uygulanmalıdır.
Şartlandırma
Aşağıdaki şartlandırma uygulanmalıdır:
Tarama çevrimlerinin sayısı : Dedektör çalışır durumdayken titreşim ve dayanıklılık deneyleri birleştirilebilir. Bu birleştirme, numune bir diğer eksene geçmeden önce bir eksen üzerinde çalışır durumdaki dedektörün deney şartlandırmasına ve takiben de dayanıklılık deneyi şartlandırmasına maruz bırakılacağı şekilde yapılmalıdır. Yalnızca son bir ölçmenin yapılmasına gerek duyulur.
Şartlandırma sırasında yapılan ölçmeler
Herhangi bir alârm veya hata sinyalinin tespiti için şartlandırma süresi boyunca numune / numuneler izlenmelidir.
Son ölçmeler
Son ölçmeler, belirtildiği gibi normalde titreşime dayanıklılık deneyinden sonra yapılır. Dedektör çalışır durumdayken titreşim deneyi ayrıca yapılacaksa son ölçmelerin sadece titreşime dayanıklılık deneyinden sonra yapılması gerekebilir.
Şartlar
Numune, şartlandırma süresi boyunca hiçbir alarm veya hata sinyali vermemelidir.
Tekrar ayarlanabilir dedektörler için, eşdeğer deneyde elde edilen süreyle karşılaştırılan tepki süresindeki herhangi bir değişme geçmemelidir.
Tekrar ayarlanabilir dedektörlerden daha az olmamalı ve eşdeğer deneyde elde edilen süreyle karşılaştırılan tepki süresindeki herhangi bir değişme geçmemelidir.
Tekrar ayarlanamayan dedektörler için tepki süreleri, uygun dedektör sınıfı için belirtilen en alt ve en üst tepki süresi sınırları arasında yer almalıdır.
Titreşim, sinüs biçimli ( dayanıklılık )
Amaç
Dedektörün çalışma ortamına uygun seviyelerde titreşimin uzun süreli etkilerine karşı dayanma kabiliyetini göstermektir.
Deney işlemi
Kaynak
Deney cihazı ve işlemi ve aşağıda tarif edildiği gibi olmalıdır.
Şartlandırma sırasında numunenin / numunelerin durumu
Numune / numuneler tarif edildiği gibi sert bir yere monte edilmeli, ancak şartlandırma sırasında güç verilmemelidir. Titreşim birbirine karşılıklı olan üç dikey eksenin her birinde sırasıyla uygulanmalıdır. Numune üç eksenden bir tanesi numunenin normal montaj eksenine dik olacak şekilde monte edilmelidir.
Şartlandırma
Aşağıdaki şartlandırma uygulanmalıdır.
Dedektör çalışır durumdayken titreşim ve dayanıklılık deneyleri birleştirilebilir. Bu birleştirme, numune bir diğer eksene geçmeden önce bir eksen üzerinde çalışır durumdaki dedektörün deney şartlandırmasına ve takiben de dayanıklılık deneyi şartlandırmasına maruz bırakılacağı şekilde yapılmalıdır. Yalnızca son bir ölçmenin yapılmasına gerek duyulur.
Son ölçmeler
Numunenin / numunelerin tepki süresi deneyde en yüksek tepki süresini veren yönelimde hava sıcaklığı artış hızlarında tarif edildiği gibi ölçülmelidir. Her bir ölçmeden önce numune, üzerinde işaretlenmiş olan sınıfa göre belirtilen tipik uygulama sıcaklığında kararlı hale getirilmelidir.
Şartlar
Numune, tekrar bağlantısı esnasında dayanıklılık şartlandırmasına ilişkin hiçbir hata sinyali vermemelidir.
Tekrar ayarlanabilir dedektörler için, eşdeğer deneyde elde edilen süreyle karşılaştırılan tepki süresindeki herhangi bir değişme geçmemelidir.
Tekrar ayarlanabilir dedektörlerden daha az olmamalı ve eşdeğer deneyde elde edilen süreyle karşılaştırılan tepki süresindeki herhangi bir değişme geçmemelidir.
Tekrar ayarlanamayan dedektörler için tepki süreleri, uygun dedektör sınıfı için belirtilen en alt ve en üst tepki süresi sınırları arasında yer almalıdır.
Elektromanyetik uygunluk ( EMU ), dayanıklılık deneyleri ( cihaz çalışır durumdayken )
Aşağıdaki EMU dayanıklılık deneyleri tarif edildiği gibi yapılmalıdır.
Elektrostatik boşalma,
Yayımlanan elektromanyetik alanlar,
Elektromanyetik alanların artırdığı iletilen karışıklıklar,
Hızlı geçişli patlamalar,
Yüksek enerjili gerilimdeki yavaş dalgalanmalar.
Bu deneyler için belirtilen uygunluk kriterleri ve aşağıdakiler uygulanmalıdır.
Başlangıçta ve sonda yapılan ölçmeler için fonksiyon deneyi aşağıdakiler gibi olmalıdır.
Numunenin / numunelerin tepki tarif edildiği gibi ölçülmelidir. Her bir ölçmeden önce numune, üzerinde işaretlenmiş olan sınıfa göre belirtilen tipik uygulama sıcaklığında kararlı hale getirilmelidir.
Gerekli çalışma şartı tarif edildiği gibi olmalıdır.
Şartlandırmadan sonraki fonksiyon deneyi için kabul kriterleri aşağıdakiler gibi olmalıdır.
Tekrar ayarlanabilir dedektörler için eşdeğer deneyde elde edilen süreyle karşılaştırılan tepki süresindeki herhangi bir değişme geçmemelidir.
Tekrar ayarlanabilir dedektörlerden, diğer bütün sınıflar için daha az olmamalı ve eşdeğer deneyde elde edilen süreyle karşılaştırılan tepki süresindeki herhangi bir değişme geçmemelidir.
Tekrar ayarlanamayan dedektörler için tepki süreleri, uygun dedektör sınıfı için belirtilen en alt ve en üst tepki süresi sınırları arasında yer almalıdır.
Sınıfları ilâve harflerle verilen dedektörler için ek deneyler
S gösterimli dedektörlerin deneyi
Amaç
S gösterimli bir dedektörün, bu dedektörün sınıfına uygulanabilen en küçük statik tepki sıcaklığının altında tepki vermediğini teyit etmektir. Bu deney sadece S harfiyle verilen dedektörlere uygulanabilir.
S gösterimli dedektörler özellikle yüksek sıcaklık artış hızlarının uzun süreler sürdürdüğü kazan daireleri ve mutfaklardaki uygulamalarda kullanım için uygun olabilir.
Deney işlemi
Daldırma deneyi
Numune tarif edildiği gibi monte edilmeli ve güç kaynağı ve izleme teçhizatına tarif edildiği gibi bağlanmalıdır.
Numune üzerinde işaretlenmiş olan sınıfa göre belirtilen şartlandırma sıcaklığında kararlı hale getirilmelidir. Şartlandırma süresinin sonunda numune, geçmeyen bir sürede belirtilen sıcaklıkta tutulan bir hava akımı içerisine daldırılır. Numune deneyde en küçük tepki süresini veren yönelimde deneye tabi tutulmalıdır. Numune en az hava akımına maruz bırakılmalıdır. Bu süre veya daldırma süresi boyunca numuneden gelen herhangi bir tepki not edilmelidir.
Tepki süresi verilerinin değerlendirilmesi
verilen deneylere tâbi tutulan numunelerin tepki süreleri tekrar değerlendirilmelidir.
Şartlar
göre daldırma deneyine maruz bırakılan numune, daldırma süresi veya uygun olarak deney yapıldığında süreyle hava akımına maruz kalma süresi boyunca bir alarm veya hata sinyali üretmemelidir.
deneye tâbi tutulan numunelerin tepki süreleri, belirtilen her bir uygulanabilir sıcaklık artma hızı için tepki süresinin alt sınırlarını geçmelidir.
Tepki süresinin bu alt sınırları kararlı hal sıcaklığının üzerinde en küçük sıcaklık yükselmesine karşı gelir.
R gösterimli dedektörlerin deneyi
Amaç
R gösterimli bir dedektörün, dedektör üzerinde işaretlenmiş olan sınıfa uygulanabilen tipik uygulama sıcaklığının altındaki bir başlangıç sıcaklığından başlayan sıcaklık yükselmesinin yüksek hızları için dedektör sınıfının tepki şartlarını muhafaza ettiğini teyit etmektir. Bu deney sadece R harfiyle verilen dedektörlere uygulanabilir.
R gösterimli dedektörler, özellikle ortam sıcaklığının önemli ölçüde değiştiği ve yüksek sıcaklık artış hızlarının uzun süreler için muhafaza edilemediği ısıtılmayan binalarda kullanım için uygun olabilir.
Numuneler, hava sıcaklığı artış hızlarında tarif edildiği gibi deneye tabi tutulmalıdır. deneydeki en küçük tepki süresini veren yönelimde bir numune ve en yüksek tepki süresini veren yönelimde ise diğer numune deneye tabi tutulmalıdır. Her bir deneyden önce hava akımı ve numune, üzerinde işaretlenmiş olan sınıfa göre belirtilen sıcaklıkta kararlı hale getirilmelidir. Numunelerin tepki süreleri kaydedilmelidir.
Şartlar
Algılayıcıların tepki süreleri, uygun dedektör sınıfı için belirtilen en alt ve en üst tepki süresi sınırları arasında yer almalıdır.
Tepki süresi ve tepki sıcaklığı ölçmeleri için ısı tüneli
Isı dedektörlerinin tepki süresinin ve statik tepki sıcaklığının tekrarlanabilir ve uyarlanabilir ölçmelerinin yapılmasında birincil öneme sahip ısı tünelinin özellikleri aşağıda belirtilmiştir. Bununla birlikte, ölçmeleri etkileyebilen bütün parametreleri tanımlamak ve ölçmek uygulanabilir olmadığından, Ek B’deki temel bilgiler dikkâtli bir şekilde göz önünde bulundurulmalı ve bir ısı tüneli tasarımlandığında ve bu standarda uygun ölçmeler yapmak için kullanıldığında dikkâte alınmalıdır.
Isı tüneli deneyde kullanılacak ısı dedektörün her bir sınıfı için aşağıdaki şartları sağlamalıdır.
Isı tüneli bir çalışma hacmi ihtiva eden yatay bir çalışma bölmesine sahip olmalıdır. Çalışma hacmi, içerisindeki hava sıcaklığı ve hava akımı şartlarının, sırasıyla anma deney sınırları içinde olduğu çalışma bölmesinin belirli bir parçasıdır. Bu şarta uygunluk çalışma hacminin ön görülen sınırları üzerinde ve içerisinde dağılmış yeterli sayıdaki noktalarda yapılan ölçmelerle hem statik ve hem de artış hızı şartları altında düzenli olarak doğrulanmalıdır. Çalışma hacmi, deneye tabi tutulacak dedektörü / dedektörleri, montaj plâkasının gereken miktarını ve sıcaklık ölçme algılayıcısını tamamıyla içine alacak genişlikte olmalıdır.
Deneye tâbi tutulacak dedektör, çalışma hacmindeki hava akımıyla aynı hizada olan düz bir levhanın alt tarafında normal çalışma konumunda monte edilmelidir. Levha, kenarı ( kenarları ) dedektörün herhangi bir kısmından en az mesafede olacak ölçülerde ve kalınlıkta olmalıdır. Levhanın kenarı
(kenarları) yarı dairesel bir şekle sahip olmalı ve levha ile tünel tavanı arasındaki hava akımı gereksiz şekilde engellenmemelidir. Levhanın yapıldığı daha yüksek olmayan bir ısıl iletkenliğe sahip olmalıdır.
Çalışma hacmine iki veya daha fazla dedektör monte edilir ve bu dedektörler aynı anda deneye tabi tutulursa, bu durumda birden fazla dedektör ile aynı anda yapılan tepki süresi ölçmelerinin, dedektörlerin ayrı ayrı deneye tâbi tutulmasından elde edilen ölçmelerle büyük bir uyum içinde olduğunu teyit eden ön deneyler yapılmış olmalıdır. Anlaşmazlık halinde, dedektörlerinin ayrı ayrı deneye tabi tutulmasıyla elde edilen değer kabul edilmelidir.
Çalışma hacmi boyunca sabit sıcaklıklarda ve deneye tabi tutulacak dedektör sınıfları için belirtilen hava sıcaklığı artış hızlarında bir hava akımı oluşturacak araçlar sağlanmalıdır. Hava akımı esasen laminer olmalı ve eşdeğer sabit bir kütle akışında tutulmalıdır.
Sıcaklık algılayıcısı hava akımının dedektöre geliş yönünde en az mesafede ve montaj levhasının alt yüzeyinin en az yerleştirilmelidir. Hava sıcaklığı deney boyunca herhangi bir zamanda gerekli anma sıcaklığının içerisinde kontrol edilmelidir.
Hava sıcaklığı ölçme sistemi, eşdeğer bir kütle akışındaki hava içinde ölçüldüğünde tamamı daha yüksek olmayan bir zaman sabitine sahip olmalıdır.
Deneye tabi tutulacak dedektörün tepki süresini doğrulukta ölçmek için araçlar sağlanmalıdır.
Isı tünelinin yapısı ile ilgili bilgiler
Isı dedektörleri, bir veya daha fazla algılayıcıdan gelen sinyal ( sinyaller ) belirli kriterleri yerine getirdiğinde tepki verir. Dedektörün ( algılayıcıların ) sıcaklığı dedektörün çevresindeki hava sıcaklığına bağlıdır, ancak bu ilişki genellikle karmaşıktır ve yerleştirme, montaj, hava hızı, turbulans, hava sıcaklığının artış hızı gibi çok sayıda faktöre bağlıdır. Tepki süreleri ve tepki sıcaklığı ve bunların kararlılıkları ısı dedektörlerinin yangın algılama performansı bu standarda uygun bir deney yapılarak değerlendirildiğinde ana parametre olarak kabul edilir.
Çoğu farklı ısı tüneli tasarımları bu standartta belirtilen deneyler için uygundur, ancak bir ısı tünelinin tasarımı ve karakterize edilmesinde aşağıdaki noktalar göz önünde bulundurulmalıdır.
Devridaimli ve devridaimli olmayan iki basit ısı tüneli tipi mevcuttur. Eşdeğer olan bütün diğerleri, tekrar sirküle edilemeyen bir tünelin özellikle yüksek hava sıcaklığı artış hızları için tekrar sirküle edilebilen bir tünelden daha fazla güçle ısıtılması gerekir. Yüksek güçlü ısıtıcının ve tekrar sirküle edilemeyen bir tünelin kontrol sisteminin, çalışma kısmında zaman şartlarına karşı istenen sıcaklığa ulaşmak için gerekli olan ısı talebindeki değişmelere yeterince tepki vermelerini sağlamak için genellikle büyük bir özen gösterilmesi gereklidir. Diğer yandan tekrar sirküle edilemeyen bir tünelde artan sıcaklıkla sabit bir kütle akışının sürdürülmesi genellikle tekrar sirküle edilebilen bir tüneldekinden daha zordur.
Sıcaklık kontrol sistemi, sıcaklığı belirtilen bütün hava sıcaklığı artış hızları için “ideal kademeli bir artışın sınırları içerisinde tutabilmelidir. Bu işlem farklı şekillerde yapılabilir.
Meselâ;
- Yüksek artış hızları oluşturulurken daha çok ısıtma elemanının kullanıldığı kademeli ısıtma kontrolü ile. Diğer ısıtma elemanları kontrol edilirken ısıtma elemanlarından bazılarına sürekli olarak güç verilerek, geliştirilmiş sıcaklık kontrolü sağlanabilir. Bu kontrol sisteminde, tünel ısıtıcısı ile deneye tabi tutulan dedektör arasındaki mesafe, bir hava akımında sıcaklık kontrol geri besleme çevrimindeki görünür gecikmenin normalin üstünde bir duruma geleceği kadar geniş bir aralıkta olmamalıdır.
- Kademeli / integral geri beslemeyle desteklenen hız kontrollü ileri beslemeli ısıtma kontrolüyle. Bu kontrol sistemi, tünel ısıtıcısı ile deneye tabi tutulan numune arasında daha geniş bir mesafeye imkân tanır.
Belirtilen sıcaklık profillerinin çalışma kısmı içerisinde gereken doğrulukta elde edilmesi önemlidir.
Tekrar sirküle edilemeyen bir tünel için, hava akımının kontrolü ve izlenmesinde kullanılan hava akımı ölçer, ısıtıcının tünel girişine doğru olan bir kısmına yerleştirilebilir. Bu kısım tünelin çıkışındaki herhangi bir sıcaklık telâfisi gereksinimini ortadan kaldırmak için cihazın büyük ölçüde sabit bir sıcaklığa maruz bırakılacağı bir yerdir. Bu amaca uygun yerleştirilen hava akımı ölçerin gösterdiği sabit hız, çalışma hacmi boyunca sabit olan bir kütle akışıyla uyum içinde olmalıdır. Bununla birlikte tekrar sirküle edilebilen bir tüneldeki normal atmosfer basıncında sabit bir kütle akışını muhafaza etmek için hava sıcaklığı arttıkça hava hızını da artırmak gereklidir. Bu nedenle hava akımının izlendiği hava akımı ölçerin sıcaklık katsayısı için uygun bir düzeltme kullanılmasının temininde dikkâtli olunmalıdır. Sıcaklık telâfisini otomatik olarak yapan bir rüzgâr hızı ölçerin yüksek hava sıcaklığı artış hızlarında yeterince hızlı bir şekilde sıcaklık telâfisini yapacağı düşünülmemelidir.
Tünelde bir fanla oluşturulan hava akımı türbülanslı olacaktır ve çalışma hacminde yaklaşık lâminar ve düzgün bir hava akımı meydana getirmek için bir hava akımı düzenleyicisinden geçmesi gerekir. Bu işlem bir hat üzerinden ve tünelin çalışma kısmı girişinde bir filtre, bal peteği şeklinde veya her ikisi birden kullanılarak yapılabilir. Isıtıcıdan gelen hava akımının akım düzenleyicisine girişinden önce hava akımının her tarafında aynı sıcaklığın sağlanmasına özen gösterilmelidir.
Çalışma bölümünün bütün kısımlarında düzgün bir sıcaklık ve akış şartlarının hakim olduğu bir tünel tasarımı mümkün değildir. Yavaş ve soğuk hava akımının sınır tabakada normal olarak gözleneceği tünelin duvarlarına yakın kısımlarında sapmalar olacaktır. Tünelin duvarları ısıl iletkenliği düşük bir malzeme ile kaplanarak veya bu malzemeden yapılarak bu sınır tabakanın derinliği ve sıcaklığın kademeli geçişi azaltılabilir.
Tüneldeki sıcaklık ölçme sistemine özel bir önem verilmelidir. Gerekli toplam zaman sabitinin hava içinde daha yüksek olmaması sıcaklık algılayıcısının çok küçük bir kütleye sahip olması anlamına gelir. Uygulamada yalnızca en hızlı ölçme yapabilen ısıl çiftler ve benzer küçük algılayıcılar ölçme sistemi için yeterli olur.
Dedektörün uçlarından ısı kaybının etkisi, normal olarak algılayıcı ucunun birkaç santimetresinin hava akımına maruz bırakılması ile en aza indirilebilir.
Tepki sürelerinin üst ve alt sınırlarının türetilmesi
Bu standardda belirtilen tepki sürelerinin üst ve alt sınırları belirtilen sınırların türetilmesinde kullanılan aynı eşitlikler vasıtasıyla türetilmiştir. Ancak, uyum bakımından ve tecrübe ışığında, eşitliklerde kullanılan ısıl sabitlerin bazı değerleri orijinal değerinden hafifçe sapar. Kaynak olması amacıyla, bu standarddaki sınırların türetilmesinde kullanılan ısıl sabitler ve eşitlikler aşağıda belirtilmiştir.
Bu eşitliklerin aslında belirtilen sınırları türetmede kullanıldıkları bilgi için göz önünde bulundurulur, kullanılan orijinal ısıl sabitler ve dedektör, tavanın çeşitli yüksekliklerindeki yangından yatay olarak bir mesafede monte edildiğinde performansları belirtilen üst tepki süresi sınırlarına eşdeğer dedektörlerle tespit edilebilen yangınların en küçük ölçüleri ayrıntılı olarak verilmiştir.
Üst sınırlar
Tepki sürelerinin üst sınırları yalnızca statik bir eleman ihtiva eden ideale uygun dedektörlerin teorik tepki sürelerinden türetilmiştir. Dedektörün algılayıcısından hiçbir ısı kaybı olmadığı kabul edilirse, hava kütlesi akımının sabit şartları altında böyle bir dedektörün tepki süresi ve hava sıcaklığındaki artma hızı iki tasarım özelliğine bağlıdır.
İkinci özellik dedektörün son derece yavaş bir hava sıcaklığı artma hızına maruz bırakıldığında bir alarm vereceği sıcaklıktır. Normal olarak kontaklar arasındaki bir boşluğun, elektrik direnci v.b.’nin ayarlanmasıyla kurulan dedektörün sabitlenmiş sıcaklık ayarlamasıdır.
Bu özelliklerin her birindeki bir azalma hava sıcaklığının verilen herhangi bir hızında dedektörün tepki süresinde bir azalmaya yol açar. Bundan dolayı yüksek tepki süresine sahip bir dedektör (düşük hassasiyet ) yüksek bir sıcaklık ayarına veya uzun süreli bir sabite veyahut her ikisine birden sahipken, düşük tepki süresine sahip bir dedektör ( yüksek hassasiyet ) her birinin veya her ikisinin daha düşük değerlerine sahip olacaktır.
Isı algılayıcısının herhangi bir sıcaklık artışı, bu algılayıcı sıcaklıkla doğrusal olarak artan sabit bir αkütle akışına maruz bırakıldığında, hiçbir ısı kaybı olmadığı farz edilerek aşağıdaki eşitlikle verilir.
Alt Sınırlar
Dedektörlerin tepki süreleri için alt sınırların belirlenmesinin, yangın hâlinin bulunmadığı durumlarda meydana gelen hava sıcaklığındaki değişmelerden kaynaklanan yanlış alârmları en aza indirmektir.
Birçok imalâtçı tarafından yapılan dedektörlerin artış hızı performansının bir analizi, eşdeğer bir performansa sahip olanlar dışındaki dedektörlerin büyük ölçüde aynı sıcaklıkta, ışığında ve bu dedektörlerin monte edilebileceği uygulama şartlarının geniş bir aralığında dışındaki dedektörlerin bir alarm vermesi için gerekli olan sıcaklıktaki en küçük artma e yukarıda tipik uygulama sıcaklığında veya bu sıcaklığın altında bir başlangıç sıcaklığından itibaren başlatılan ve üzerindeki artış hızları için ayarlanmıştır.
Çevre deneylerinden sonraki değişme
Tek bir ölçme için, bir dedektörün tepki süresi büyük bir doğrulukla ölçülebilir, ancak tepki sıcaklığı sıcaklık zamanla değiştiğinden ve herhangi bir anda gerekli sıcaklıktan sapabileceğinden dolayı genellikle orantısal olarak büyük bir belirsizliğe maruz kalır. Bu sebepten dolayı tepki süresi ölçmeleri bu standartta dedektörün ve üzerindeki artış hızlarına maruz bırakılacağı deneyler için belirlenmiştir.
Bazı ısı dedektörleri, özellikle çok kısa ısıl zaman sabitine sahip sabitlenmiş sıcaklık dedektörleri, dedektördeki değişmelerden çok deney tertibatının sıcaklık kontrol sınırlamalarını yansıtan tekrarlanmış ölçmelerden kaynaklanan tepki sürelerinin bir aralığa dağılmasına neden olabilir. Bu durum dedektörün tepki süresinin, cihazın maruz bırakıldığı bir sıcaklık artış hızı süresinden çok hava akımının sıcaklığıyla daha yakın ilişkili olabileceğinden dolayıdır. Aksine diğer dedektörlerin tepki süresi tepki anındaki anlık sıcaklıktan çok başlangıç kararlılık sıcaklığına bağlıdır. Bu ihtimaller çevre deneylerinde önce ve sonra yapılan ölçmeler arasında tepki süresindeki en yüksek değişmenin tayininde göz önünde bulundurulmuştur.
EN