Bu standard, besleme gerilimi 1000 V’u aşmayan acil güç kaynağındaki elektrikli ışık kaynaklarıyla kullanılan acil aydınlatma armatürleri ile ilgili özellikleri kapsar.
Bu standard, yapısında yüksek basınçlı boşalmalı lâmbalar bulunan aydınlatma armatürleri üzerindeki, acil durum dışındaki gerilim düşümlerinin etkilerini kapsamaz.
Bu standardın kapsamındaki ilgili özellikler ve deneyler, IEC 60924’de belirtilen örneğin, uzaktan kumandalı kontrol cihazları, göstergeler, değiştirme cihazları gibi ilâve düzenekleri içine alan kontrol tertibatları için de yapılmalı ve uygulanmalıdır.
Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar
Bu standardda, tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin diğer standard ve/veya dokümanlara atıf yapılmaktadır. Bu atıflar metin içerisinde uygun yerlerde belirtilmiş ve aşağıda liste halinde verilmiştir. Tarih belirtilen atıflarda daha sonra yapılan tadil veya revizyonlar, atıf yapan bu standardda da tadil veya revizyon yapılması şartı ile uygulanır. Atıf yapılan standard ve/veya dokümanın tarihinin belirtilmemesi halinde en son baskısı kullanılır.
Genel deney özellikleri
IEC 60598-1, Kısım 0’daki kural ve şartlar uygulanır. IEC 60598-1’in uygun her bir kısmında belirtilen deneyler, bu standardda verilen sıraya göre yapılmalıdır.
Birleşik acil aydınlatma armatürleri, bu standarddaki özelliklere göre deneyden geçirildiğinde, deneyler armatürün acil aydınlatmayı sağlayan bölümlerine göre sınırlandırılır. Yalnızca normal aydınlatma sağlamak üzere tasarımlanan aydınlatma armatürlerinin bileşenleri ve bölümleri IEC 60598-2’nin (örneğin, aydınlatma armatürü gömülü durumda ise, gömülü aydınlatma armatürlerini ilgilendiren bölümün özelliklerine göre deneye tâbi tutulmalıdır) ilgili bölümünün özelliklerine göre deneylere tâbi tutulmalıdır.
Acil aydınlatma armatürünün bazı elemanları, aydınlatma armatürünün ana bölümüne yakın ise (1 m kablo uzunluğu içinde), iç bağlantı tertibatları da dahil olmak üzere aydınlatma armatürlerinin bütün elemanları, bu standardın ilgili özelliklerini sağlamalıdır.
Bu standardda, IEC 60598-1, Kısım 1’deki tariflere ilâve olarak, ilgili IEC aydınlatma standardlarındaki tarifler ve aşağıdaki tarifler uygulanır.
Normal aydınlatmaya ait besleme kaynağının arızalanması halinde kullanılan aydınlatma.
Potansiyel bir tehlikeyi sonlandırmak için, insanlar güvenlik içinde bir yeri terkederken veya buna teşebbüs ederken bu işlemlerden önce aydınlatmayı sağlayan acil aydınlatmanın bir bölümü.
Yedek beslemeli aydınlatma
Yüksek riskli hizmet alanı aydınlatması
Normal faaliyetlerin kesintisiz olarak devamını sağlayan acil aydınlatmanın bir bölümü.
Binalarda oturanların ve operatörün güvenliği için uygun kapatma işlemini elde etmek ve potansiyel tehlike işlemleri ve durumuna maruz kalan insanların güvenliğini sağlamak için temin edilen acil aydınlatmanın bir bölümü.
Normal veya acil aydınlatmanın gerektiği bütün durumlarda, içerisinde bulunan acil aydınlatma lâmbalarının enerjilendirildiği aydınlatma armatürü.
Yalnızca normal aydınlatmaya ait besleme kaynağının arızalanması durumunda, içerisinde bulunan acil aydınlatma lâmbalarının çalıştığı aydınlatma armatürü.
İki veya daha fazla lâmbası bulunan, bunlardan en az birinin acil aydınlatma kaynağından ve diğerlerinin normal aydınlatma kaynağından beslendiği bir aydınlatma armatürü. Bir kombine acil aydınlatma armatürünün çalışması ya sürekli ya da sürekli değildir.
Çalışması sürekli veya sürekli olmayan acil aydınlatma için gerekli batarya, lâmba, kontrol ünitesi ile deney ve kontrol düzenekleri gibi bütün elemanları kendi içinde veya yakınında (1 metre kablo uzunluğu içinde) bulunan bir aydınlatma armatürü.
Aydınlatma armatürü içinde bulunmayan bir merkezî acil güç sisteminden enerjilendirilen, çalışması sürekli veya sürekli olmayan bir aydınlatma armatürü.
Sürekli veya sürekli olmayan acil aydınlatma sağlayan ve ayrıca bir uydu aydınlatma armatürünü çalıştırmak için acil besleme sağlayan bağımsız aydınlatma armatürü.
Acil çalışma beslemesini ilgili bir birleşik bağımsız aydınlatma armatüründen sağlayan, çalışması sürekli veya sürekli olmayan aydınlatma armatürü.3.
Kontrol birimi
Bir besleme kaynağı değiştirme sisteminden, batarya yükleme cihazından ve uygun görülen yerlerde bir deney tertibatından meydana gelen birim veya birimler.
Normal aydınlatma sisteminin acil kaçış amaçlı en küçük aydınlatmayı sağlayamadığı ve acil aydınlatma sisteminin çalışmasının gerektiği durum.
Normal besleme kaynağının arızalanmasından 60 saniye sonra (yüksek riskli hizmet alanı aydınlatma armatürleri için 0,5 saniye) ve beyan çalışma süresinin bitimine kadar devam eden aydınlatma armatürü imalâtçısı tarafından belirtilen lümen çıkışı.
Beyan acil lümen çıkışının sağlandığı imalâtçı tarafından belirtilen süre.
Normal mod
Normal besleme devrede iken, bir bağımsız acil aydınlatma armatürünün acil modda çalışmaya hazır olduğu durum. Normal beslemenin arızalanması halinde, bağımsız aydınlatma armatürü otomatik olarak acil moda geçer.
Acil mod
Normal besleme arızalı iken bir bağımsız acil aydınlatma armatürü, kendi dahili güç kaynağından enerjilendiğinde, aydınlatmayı sağladığı durum.
Bekleme modu
Normal besleme devre dışında iken, bağımsız acil aydınlatma armatürünün sönük olduğu ve normal besleme eski haline getirildiği takdirde, acil aydınlatma armatürünün otomatik olarak normal moda geçtiği durum.
En büyük aşırı yükleme oranı
Bataryanın tam olarak yüklendiği en büyük sürekli yükleme oranı.
Uzaktan kumandalı geciktirme düzeneği
Acil aydınlatma sistemi ile birleşik aydınlatma armatürünün uzaktan kumandalı geciktirme ile ilgili araçlar.
Uzaktan kumandalı geciktirme modu
Normal besleme devrede iken, bağımsız acil aydınlatma armatürünün bir uzaktan kumandalı cihaz ile çalıştırılmadan dolayı gecikmesi ve normal beslemenin arızalanması halinde aydınlatma armatürünün acil moda geçmemesi durumu.
Tüm acil aydınlatma armatürlerinin, normal olarak alevlenebilir yüzeyler (F-işaretli) üzerine doğrudan montajı için uygun biçimde sınıflandırılmaları dışında, acil aydınlatma armatürleri IEC 60598-1, Kısım 2’deki kural ve şartlara uygun olarak sınıflandırılmalıdır.
İşaretleme
IEC 60598-1, Kısım 3’deki kural ve şartlar, Madde 5.1’den Madde 5.19’a kadar olan özelliklerle birlikte uygulanmalıdır.
Aydınlatma armatürleri, belirgin bir şekilde beyan besleme gerilimi veya gerilim aralığı (aralıkları) ile işaretlenmelidir.
Aydınlatma armatürleri, Madde 4’de (Ek B) göre kendi sınıflandırma ayrıntılarıyla belirgin bir şekilde işaretlenmelidir.
Aydınlatma armatürleri, hatasız lâmba değiştirme işlemine ait ayrıntılarla lâmba değiştirilirken görülebilecek şekilde açıkca işaretlenmelidir. Bu, beyan acil lümen çıkışının elde edilebilmesini sağlamalıdır.
Uygun görülen yerlerde, ilâve olarak ortam sıcaklığı aralığı ta işaretlenmeli veya armatürle birlikte verilen kullanma kılavuzunda yer almalıdır.
Değiştirilebilen sigorta ve/veya değiştirilebilen gösterge lâmbalarının kullanıldığı acil aydınlatma armatürleri, sigorta beyan değerlerinin ve/veya gösterge lâmbalarının ayrıntılarıyla işaretlenmelidir.
Normal besleme arızasını simüle eden deney düzenlerinin bağlanması durumda bunlar, rutin deney sırasında görülecek şekilde açık olarak işaretlenmelidir.
Bağımsız aydınlatma armatürleri, batarya tipi ve beyan gerilimi dahil olmak üzere, belirgin bir şekilde hatasız batarya değiştirmesine ait ayrıntılarla işaretlenmelidir.
Bağımsız aydınlatma armatürlerinin bataryaları, imal edildikleri yıl ve ay veya yıl ve hafta ve aşağıdaki hatasız batarya tertibi yöntemi ile işaretlenmelidir.
Batarya etiketi üzerinde işaretlemenin yapılabilmesi için, bataryanın kullanılmaya başlandığı tarihin tesisatçı veya yetkili mühendisi tarafından işaretlenmesi için boş yer bırakılmalıdır.
Kombine acil aydınlatma armatürleri, bütün lâmbalara ait hatasız lâmba değiştirme ile ilgili ayrıntılar ile işaretlenmelidir. Acil devrede ve normal besleme devresinde kullanılan lâmbalar farklı ise, tip açık olarak belirtilmelidir.
Kombine aydınlatma armatürlerindeki acil aydınlatma lâmbalarına ait lâmba duyları, lâmba değiştirilirken görülebilecek şekilde en az 5 mm çapında yeşil bir nokta ile belirtilmelidir.
Bağımsız acil aydınlatma armatürleri ile birlikte sağlanan kullanma kılavuzunda, imalâtçı çalışma esnasında kendi beyan değerini sağlamadığında, bataryaların değiştirilmesi gerektiğini beyan etmelidir.
Aydınlatma armatürü ile birlikte sağlanan kullanma kılavuzunda imalâtçı, aydınlatma armatürünün yapısında olan deney düzeneklerinin ayrıntılarını veya bu deney düzenekleri ayrı olarak sağlanırsa, bunlar için gerekli açıklamaları vermelidir. Bu açıklamalar, deney işleminin ayrıntılarını kapsamalıdır.
Aydınlatma armatürü ile birlikte sağlanan kullanma kılavuzunda imalâtçı, bir kombine bağımsız aydınlatma armatür ile ilgili uydu aydınlatma armatürü arasında kullanılacak bağlantı uçlarının ayrıntılarını vermelidir. Gerilim düşümünü % 3’e kadar sınırlayan en büyük kablo uzunluğu belirtilmelidir.
Aydınlatma armatürü ile birlikte sağlanan kullanma kılavuzunda imalâtçı, acil modda beyan acil lümen çıkışının ayrıntılarını vermelidir.
Bağımsız acil aydınlatma armatürleri ile birlikte sağlanan kullanma kılavuzunda imalatçı, çalışma modunda değişen her bir cihaz ile ilgili ayrıntıları vermelidir.
İmalâtçı, Madde 16’ya uygun olarak mevcut fotometrik bilgileri vermelidir.
Aydınlatma armatürünün kullanımı ile ilgili herhangi bir normal hazırlama işlemi, imalâtçının kullanma talimatlarında belirtilmelidir. Bu hazırlama işlemi, tip deneylerinden önce yapılmalıdır.
Madde 5.1 ve Madde 5.2’nin gerektirdiği işaretleme bilgileri, armatür monte edildiğinde görülebilecek konumda olmalıdır.
Rastgele kesmeyi önlemeyi sağlayamayan, dış fiş ve priz için tasarımlanmış aydınlatma armatürleri ile ilgili montaj talimatlarında, “bu aydınlatma armatürü, yalnızca yetkisiz kesmeden korunmuş fiş ve prizin olduğu yerlere montaj için tasarımlanmıştır“ uyarısı yer almalıdır.
Madde 5.1’den Madde 5.18’e kadar olan maddelerdeki özelliklere uygunluk, gözle muayene ile doğrulanmalıdır.
Yapılış
IEC 60598-1, Kısım 4’deki kural ve şartlar aşağıdaki Madde 6.1’den Madde 6.19’a kadar olan özelliklerle birlikte uygulanır.
Acil aydınlatma sağlamak için, acil aydınlatma armatürlerinde kullanılan fluoresan lâmbalar, IEC 60155’de belirtilen ışıltılı yol verici yardımı olmadan acil modda çalışmalıdır. Böyle yol vericiler acil mod esnasında devreden çıkmalıdır. Acil aydınlatma, gömme ışıltılı yol vericili fluoresan lâmbalar vasıtasıyla sağlanmamalıdır.
Uygunluk, gözle muayene ile doğrulanmalıdır.
Acil aydınlatma armatürlerinde bulunan acil lâmba (lâmbalar) ve kontrol birimlerini çalıştıran lâmba kontrol tertibatı, IEC 60924, IEC 60928 ve IEC 61046’ya uygun olmalıdır.
Uygunluk, bu standardın ilgili kısımlarında belirtilen deneyler ile doğrulanmalıdır.
Bir devreye bağlı herhangi bir aydınlatma armatürünün arızası, aynı devreye bağlı diğer aydınlatma armatürlerini etkilememelidir.
Uygunluk, ölçme ve gözle muayene ile doğrulanmalıdır.
Acil aydınlatma armatürleri için IEC 60598-1, Madde 4.13’de verilen mekanik dayanıklılık deneyleri, bütün dış bölümlere 0,35 Nm’lik küçük bir darbe enerjisi uygulanarak yapılmalıdır.
Bağımsız acil aydınlatma armatürü, gerilimli bir kaynağa bağlı iken, normal besleme kaynağı ile batarya yükleme devrelerinin gerilimli bölümleri arasında yeterli ayırmaya sahip olmalıdır. Gerilimli bölümler açıkta olduğunda çift yalıtım, takviyeli yalıtım, topraklama ekranı veya diğer eş değer teknikler kullanılabilir.
İlâve olarak, batarya yükleme devresinde çıplak kontaklar olduğunda, güvenli bir ayırma transformatörü kullanılmalıdır. Normal besleme kaynağı ile batarya yükleme devresi arasında yalıtım için bir ayırma transformatörü kullanılırsa, batarya yükleme devresindeki yalıtım, en az temel yalıtım kadar olmalıdır.
Merkezî beslemeli kombine acil aydınlatma armatürlerinde, normal ve acil beslemeler arasındaki elektriksel ayırım, çift yalıtım, takviyeli yalıtım, topraklanmış ekran veya diğer eş değer vasıtalarla sağlanmalıdır.
Bağımsız acil aydınlatma armatürleri, kendilerine yakın veya kendilerine dahil normal besleme kaynağından, bataryaları yüklemek için kullanılan bir cihaz ve normal kullanımda açık olarak görülen örneğin, aşağıdaki şartları gösteren bir lâmba gibi bir göstergeyi içermelidir:
Elektrikli ışık kaynağı göstergesinin kullanıldığı yerlerde, gösterge IEC 60073’ün renk özelliklerine uygun olmalıdır. Bir tek gösterge çift fonksiyonu sağlıyorsa, kırmızı veya yeşil olabilir.
Uygunluk, gözle muayene ile doğrulanmalıdır.
Bağımsız acil aydınlatma armatürleri, Ek A‘daki özellikleri karşılayan ve en az dört yıl normal çalışma için tasarımlanan bir batarya içermelidir. Bu batarya, yalnızca aydınlatma armatürü veya onun uydusu içinde aciliyet arz eden çalışmalar için kullanılmalıdır.
Bağımsız acil aydınlatma armatürleri içindeki iç kablolama ve elektronik devreler, arıza şartlarında meydana gelebilen aşırı boşalma akımlarından, bataryalar ve elektronik devreler arasında yer alan bir güvenlik cihazı ile korunmalıdır.
Bağımsız acil aydınlatma armatürlerinde, batarya ile acil aydınlatma lâmbaları arasında değiştirme cihazından başka hiç bir anahtar bulunmamalıdır.
Bağımsız acil aydınlatma armatürleri ve merkezi beslemeli acil aydınlatma armatürleri, bekleme modlu veya geciktirme modlu deney düzeneklerinden başka, şebeke beslemesinden acil aydınlatma devresini (devreleri) ayırma için herhangi bir elle veya otomatik kapamalı anahtarı içermemelidir.
Bağımsız acil aydınlatma armatürlerindeki arızalı bir veya daha fazla acil aydınlatma lâmbaları, batarya yükleme akımını kesmemeli ve bataryanın çalışmasını bozacak aşırı yüke sebep olmamalıdır.
Kurşun asitli bataryalar kullanan bütün bağımsız acil aydınlatma armatürleri ve arka arkaya üç veya daha fazla seri bağlı nikel kadmiyum hücreli bataryalar kullanan bağımsız aydınlatma armatürleri, her bir hücrenin polarite tersliğine karşı korunmalıdır. Bu koruma, batarya gerilimi aşağıda b)’de belirtilen Ven küçük’e düştüğünde, batarya boşalmasını aşağıda a)’da belirtilen akıma sınırlayan elektriksel bir sistemle sağlanmalıdır.
Koruma sistemi, normal besleme eski durumuna gelinceye kadar, tabiî yenilenmeden dolayı batarya gerilim yükselmesinin meydana geldiği durumda bile, bataryaların daha fazla boşalmasını bir lâmba veya çevirici vasıtasıyla önlemelidir.
Uygunluk, Madde 12.7’de verilen deneyde acil mod çevrimi sırasında batarya gerilimini ve boşalma akımını ölçerek doğrulanmalıdır. Batarya gerilimi Ven küçük’nin altına düşmemeli ve boşalma akımı yukarıda belirtilen değeri geçmemelidir.
Acil modda bağımsız acil aydınlatma armatürlerinin çalışması, normal beslemenin bağlantılarındaki bir kısa devre, bir toprak teması veya bir kopukluktan etkilenmemelidir.
Uygunluk, Madde 12.7’de verilen deneyde acil mod çevrimi sırasında, besleme bağlantı arızasının simülasyonu ile kontrol edilmelidir. Aydınlatma armatürü deney sırasında normal olarak çalışmalıdır.
Bekleme mod düzenli bağımsız acil aydınlatma armatürleri, acil moddan bekleme moduna ve tersine karşılıklı olarak değiştirilmesi için, ya kontrol cihazıyla ya da uzaktan kumandalı düzeneğin bağlantı vasıtaları ile donatılmalıdır.
Uzaktan kumandalı geciktirme düzenlerle kullanmak için tasarımlanan bağımsız acil aydınlatma armatürleri, uzaktan kumandalı geciktirme devresi bağlantı düzenekleri ile birlikte sağlamalıdır. Uygunluk, gözle muayene ile doğrulanmalıdır.
Acil modda, uzaktan kumandalı geciktirme düzenli bağımsız acil aydınlatma armatürünün çalışması, uzaktan kumandalı kontrol cihazına bağlantıdaki bir kısa devre veya toprak temasından etkilenmemelidir.
Uygunluk, Madde 6.13’de verilen deneylerle birlikte, bu bağlantı arızalarının simülâsyonu ile kontrol edilmelidir.
Bekleme mod düzenli veya armatürlerle birlikte sağlanan uzaktan kumandalı geciktirme düzenli aydınlatma armatürleri için bir uzaktan kumanda cihazının çalışması, aydınlatma armatürü bataryasından ve normal beslemeden bağımsız olmalıdır.
Acil modda, bekleme mod düzenli bağımsız acil aydınlatma armatürünün çalışması, bir kısa devre, toprak teması veya uzaktan kumandalı kontrol değiştirme cihazına bağlantıdaki kesintiden etkilenmemelidir.
Bekleme mod veya geciktirme düzenli bağımsız acil aydınlatma armatürlerinde, armatür bekleme modunda iken, bekleme modlu aydınlatma armatürlü bataryalardan çekilen akım aşağıdaki değeri geçmemelidir:
Uygunluk, Madde 12.7’de verilen deneyler sırasında bekleme modundaki bağımsız aydınlatma armatürlü bataryanın boşalma akımının ölçülmesiyle doğrulanmalıdır.
Tungsten filâmanlı lâmbalarla acil aydınlatmanın sağlandığı bağımsız acil aydınlatma armatürlerinde, beyan çalışma süresinin % 30’u acil modda geçtikten sonra, lâmba gerilimi beyan lâmba geriliminin 1,05 katını geçmemelidir.
Dış ve iç bağlantı
Aydınlatma armatürünün (örneğin, uzak kontrol düzeni kutusu) ayrı bölümleriarasındaki ve aydınlatma armatürünün bileşenleri arasındaki şebekeye elektriksel bağlantılar, rastgele kesme riskine karşı korunmuş olmalıdır. Elektriksel bağlantılar, sürekli olmalı veya rastgele kesmeyi önleyebilmelidir. Rastgele kesmeye karşı donatılmamış iç fiş ve priz bağlantıları, onlara doğrudan gecişi engelliyorsa kabul edilir (örneğin, bir el aracılığıyla tek hareketle çıkartılamayan kapak ile korunmuş). Rastgele kesmeye donatılmamış dış fiş ve priz bağlantıları, aydınlatma armatürü, Madde 5.18’de istenildiği gibi uyarıyı sağlıyorsa kabul edilir.
Elektrik çarpmasına karşı koruma
IEC 60598-1, Kısım 8’deki kural ve şartlar uygulanmalıdır.
12 Dayanıklılık deneyi ve ısıl deney
IEC 60598-1, Kısım 12’deki kural ve şartlar, aşağıdaki Madde 12.1’den Madde 12.7’e kadar olan özellikler ile birlikte uygulanmalıdır.
Bağımsız acil aydınlatma armatürleri için dayanıklılık deneyi IEC 60598-1, Kısım 12, Madde 12.3.1’de belirtildiği gibi olmalı, ancak Madde 12.3.1 c) ve Madde 12.3.1 d)’deki özellikler aşağıdaki ile değiştirilmelidir.
Aydınlatma armatürü, birbirini takip eden 36 saatlik 10 çevrimden ve 30 saatlik son normal çalışmadan oluşan toplam 390 saat boyunca en büyük beyan besleme geriliminde (aralığında), mahfaza içinde deneyden geçirilmelidir. Aydınlatma armatürü, on çevrimin her birinde normal olarak en büyük beyan besleme geriliminde (aralığında), 30 saat ve acil modda 6 saat çalıştırılmalıdır.
Dayanıklılık deneyinden sonra, ilâve olarak aydınlatma armatürü, besleme gerilimin 50 anahtarlanma işlemi sırasında, yeterli olarak çalışmalıdır. Her bir anahtarlama işlemi, aydınlatma armatürlerinin normal beyan besleme kaynağına 60 saniye bağlanmasından ve 20 saniye besleme kaynağından ayrılmasından meydana gelmelidir.
IEC 60598-1 Kısım 12, Madde 12.4 ve Madde 12.5’de belirtilen ısıl deneyler, normal çalışma modu ve acil aydınlatma modunda yapılmalıdır. Yarı saydam bölümlere uygulanan piktogramlara sahip olacak biçimde tasarımlanan aydınlatma armatürleri, en elverişsiz ısı etkisini veren bu piktogramlarla deneyden geçirilmelidir.
Aydınlatma armatürleri için, acil moddaki deney şartları aşağıdaki gibi olmalıdır:
- Bağımsız acil aydınlatma armatürleri için, IEC 60598-1, Kısım 12’deki sıcaklık sınırları, acil modun devreye girmesi ve bataryanın tamamen boşalması arasındaki herhangi bir anda uygulanır,
- Kombine acil aydınlatma armatürleri için, iki devrenin birlikte çalışmak üzere tasarımlanmadığı yapılışından anlaşılmadıkça, iki devre birlikte deneyden geçirilir.
Madde 12.3’ün amacına uygun bataryanın tam boşalma durumu Çizelge 1’de verildiği gibidir.
IEC 60598-1, Kısım 12 Madde 12.4.2 a)’nın ilk cümlesindeki tespit edilen 5 °C’luk sıcaklık toleransı, bataryaların sıcaklığının sınırlandırılması için 2 °C azaltılmalıdır.
Olağan dışı çalışma şartının, iç bataryaların, batarya yükleme cihazının çıkışı üzerindeki kısa devre bağlantısıyla değiştirilme işlemi olması dışında, bağımsız acil aydınlatma armatürleri, IEC 60598-1, Kısım 12, Madde 12.5’deki ilâve ısıl deneyine tâbi tutulmalıdır. Aydınlatma armatürü, IEC 60598-1, Madde 12.5.2’ye uymalı, güvensiz hale gelmemeli ve kısa devre bağlantısının sökülmesinden, bataryaların yeniden bağlanmasından ve gerekmesi durumunda sigortaların değiştirilmesinden sonra normal olarak çalışmalıdır.
Isıl deney tamamlanınca (yani, Madde 14.4’e uygun olarak tam batarya boşalma durumda), bağımsız acil aydınlatma armatürü, hangisi yüksek ise, beyan ortam sıcaklığında (ta) veya 25°C’da soğumaya bırakılır ve sonra beyan çalışma süresinin sonunda, deneyden geçirilmiş lâmbalı aydınlatma armatürü beyan lümen çıkışını sağladıktan sonra, en küçük beyan besleme geriliminin 0,9 katında 24 saatlik yükleme çevrimine tabi tutulmalıdır.
Toz ve neme karşı dayanıklılık
IEC 60598-1, Kısım 9’daki kural ve şartlar uygulanmalıdır. IP sınıflandırma derecesi, IP 20’den büyük olan aydınlatma armatürleri için IEC 60598-1, Kısım 9’da belirtilen deneylerin sırası, Madde 12.12’de belirtildiği gibi olmalıdır.
Yalıtım direnci ve elektriksel dayanım
IEC 60598-1, Kısım 10’daki kural ve şartlar uygulanmalıdır.
Isıya, yanmaya ve yüzeysel kaçağa karşı dayanıklılık
IEC 60598-1, Kısım 13’deki kural ve şartlar, aşağıdaki özellikler ile birlikte uygulanmalıdır.
Acil aydınlatma armatürünün mahfazası, deney sıcaklığında 850 °C olmak üzere IEC 60598-1, Madde 13.3.2’de verilen deneye dayanmalıdır.
İşlevsel güvenlik
Bütün acil aydınlatma armatürleri, acil moddaki çalışma sırasında, imalâtçı tarafından belirtilen beyan lümen çıkışını sağlamalıdır. Ilâve olarak, aşağıdaki özellikleri karşılamalıdır.
Acil aydınlatma armatürleri, normal besleme arızasından sonra, acil modda 5 saniyelik çalışma sırasında, imalâtçı tarafından belirtilen beyan lümen çıkışının % 50’sini ve 60 saniye sonra tam beyan lümen çıkışını ve beyan acil çalışma süresinin sonuna kadar sürekliliği sağlamalıdır.
Normal besleme arızasından sonra, acil modda en fazla 0,5 saniyelik çalışma sırasında , imalâtçı tarafından belirtilen beyan lümen çıkışını gerçekleştirmek için, yüksek riskli hizmet alanının aydınlatmasında kullanılan acil aydınlatma armatürleri gerekli lâmba akımını sağlamalı ve beyan acil çalışma süresinin sonuna kadar sürekliliği sağlamalıdır.
İmalâtçı, acil modda aydınlatma armatürünün çalışması için mevcut fotometrik dağılım bilgilerini vermelidir.
Aydınlatma armatürü üzerindeki fotometrik ölçmeler, ilgili CIE (Uluslararası Aydınlatma Komisyonu) yayınlarındaki özelliklere göre yapılmalıdır. .
Güvenlik renklerini tanımlamak için, acil kaçış yolu aydınlatma armatürü içindeki ışık kaynağının renk-geriverme indisi için en küçük değer, Ra > 40 olmalıdır.
İçten aydınlatmalı acil güvenlik işaretleri, acil modda aşağıda belirtilen aydınlatma ve aydınlık özelliklerini karşılamalıdır:
Değiştirme işlemi
Normal moddan acil moda değiştirme işlemi, beyan besleme geriliminin, en az 0,6 katından az olmayan bir değerde meydana gelmelidir. Bu işlem, beyan besleme geriliminin 0,85 katından daha büyük bir değerde meydana gelmemelidir.
Madde 12.4’e göre bataryanın tam boşalmasını müteakip, uygulanabilirse, aydınlatma armatürü kendi aydınlatma modunda en küçük beyan besleme gerilimi (aralığı)’nin 0,9 katında, 24 saatlik yükleme çevrimine tâbi tutulmalıdır.
O zaman aydınlatma armatürünün beslemesi, 0,5 saniye içinde beyan besleme geriliminin 0,6 katına düşürülür, daha sonra acil lâmbalar çalıştırılır ve 60 saniye sonra armatür için açıklanan aydınlatma armatürü acil beyan lümen çıkışı veya yüksek riskli hizmet alanı aydınlatma armatürleri için, lâmba 0,5 saniye sonra akımı elde edilecek biçimde çalışır durumda bırakılmalıdır.
Aydınlatma armatürü beslemesi, iki saniyesi devre dışı, iki saniyesi devrede kalma durumundan (beyan besleme geriliminin 0,85 katında) meydana gelen çevrimle 500 defa anahtarlanır. Bu çevrimlerden sonra, besleme tekrar beyan geriliminin 0,6 katına düşürülür ve 60 saniye sonra aydınlatma armatürü beyan lümen çıkışını veya yüksek riskli hizmet alanı aydınlatma armatürleri için, 0,5 saniye sonra ayrı ayrı lâmba akımını sağlamalıdır.
Bekleme mod düzenli bağımsız acil aydınlatma armatürlerinde, bekleme modundan normal moda geçiş, bu beyan besleme geriliminin 0,9 katından daha büyük olmayan bir gerilimde otomatik olarak meydana gelmelidir.
Uygunluk, Madde 17.2’de belirtilen deneyle doğrulanmalı, ancak bu deney, 500 anahtarlama çevriminde 2 saniyelik besleme devre dışı periyodları boyunca bekleme moduna getirilen bağımsız acil aydınlatma armatürü ile yapılmalıdır.
Madde 17.2’deki son lümen çıkışının ölçülmesinden sonra, bağımsız aydınlatma armatürü bekleme moduna getirilmesi ve besleme yavaş yavaş beyan geriliminin 0,9 katına yükseltilmelidir. Bekleme modundan normal modda geçiş işlemi otomatik olarak meydana gelmelidir.
Batarya, beyan besleme geriliminde 24 saat yüklenmelidir. Ondan sonra, acil aydınlatma armatürleri, aydınlatma armatürüne geometrik olarak sabitlendirilmiş bir uzaktan kumandalı ışık metreyi içine alan bir deney bölümüne yerleştirilmelidir. ta’da, bölüm içindeki ortamda, aydınlatma armatürü, besleme kaynağından ayrılmamalı ve besleme kaynağının kesilmesinden 60 saniye sonra bağıl ışık çıkışı ölçülmelidir.
Aydınlatma armatürleri, bölümden çıkarılmalı ve beyan besleme geriliminde (aralığı), batarya 24 saat yüklenmelidir. Deney bölümü iç ortam sıcaklığı 70 °C olacak şekilde ön ısıtmaya tâbi tutulmalıdır. Acil aydınlatma armatürü, deneyden önceki konumuna geri dönmelidir. 1 saat sonra, armatür acil beslemeden çalıştırılmalıdır. Işık çıkışı okuması, 60 saniyeden 1 saate kadar olan her sürede ilk 60 saniyenin % 50 ‘sinin altına düşmemelidir.
Bağımsız acil aydınlatma armatürleri için batarya yükleme cihazları
Batarya yükleme cihazı, beyan ortam sıcaklığı aralığında ve beyan besleme geriliminin 0,9 katı ile, beyan besleme geriliminin 1,06 katı aralığı içindeki gerilimlerde çalışırken, 24 saat içinde bataryaları yüklemek üzere, batarya imalâtçısı (Ek A) tarafından belirtilen beyan yükleme performansını sağlamalıdır.
Bataryaların yüklenmesi için bağımsız acil aydınlatma armatürlerine monte edilen transformatörler, IEC 60742’nin Madde 4.12 ve Madde 4.13’de belirtilen ilgili özelliklere uygun olmalıdır.
Acil çalışma için deney cihazları
Bağımsız acil aydınlatma armatürleri veya normal besleme arızalarının simüle edilebilmesi için yekpare bir deney düzeneği uzaktan kumandalı deney düzeneğine bağlantı araçları ile birlikte sağlamalıdır. Elle çalıştırılan deney anahtarları, otomatik sıfırlamalı veya anahtar kumandalı olmalıdır.
Acil aydınlatma armatürleri ile birlikte kullanılan herhangi bir uzaktan kumandalı deney cihazı, deney dışında aydınlatma armatürünün normal çalışmasını etkilememelidir.
Göstergeler, IEC 60073’de verilen renk özelliklerine uygun olmalıdır.
Uygunluk, gözle muayene ile ve imalâtçı tarafından verilen kullanma kitapçığındaki talimatlara uygun deney cihazı çalıştırılarak doğrulanmalıdır.
Acil aydınlatma armatürleri için bataryalar
A.1 Acil aydınlatma armatürleri içinde yer alan bataryalar aşağıdaki tiplerden biri olmalıdır:
A.4 Sızdırmaz nikel kadmiyum bataryalar
A.4.1 Batarya, yükseltilmiş sıcaklıklarda, sürekli yükleme için tasarımlanmış hücreler ile ilgili IEC 60285’e uygun olmalıdır.
A.4.2 Aydınlatma armatürü içindeki batarya, aşağıdaki sınırlar içinde çalıştırılmalıdır:
A.5 Subap ayarlı kurşun asid bataryalar
A.5.1 Aydınlatma armatürü içerisindeki batarya, IEC 60896-2 veya IEC 61056-1’in ilgili özelliklerine uymalıdır.
A.5.2 Aydınlatma armatürü içerisindeki batarya, aşağıdaki sınırlar içerisinde çalıştırılmalıdır:
Ek B Aydınlatma armatürü sınıflandırılması
Acil aydınlatma armatürleri, aşağıdakiler gibi yapılışlarına bağlı sınıflandırılmalı ve işaretlenmelidir.
Farklı bir tanıtım gösterim tipi, çalışma modu, düzenleri dahil ve aydınlatma armatürünün beyan çalışma süresi, aydınlatma armatüründe belirgin bir şekilde yer almalıdır.
Tanıtım, her biri bir veya daha fazla konumu belirten üç veya dört kısıma bölünmüş bir dikdörtgeni ihtiva eder. Yapılış ile ilgili bir konum, bir harf veya bir şekil veya gösterim verilmemişse bir nokta ile belirtilmelidir.
Ek C Parlaklık ölçmeleri
C.1 Kontrast
Parlaklıklar, işaretli her bir renkli yüzeyi için, yüzey üzerinde 10 mm çaplı bir alanda normal olarak ölçülmelidir. En küçük ve en büyük parlaklık, kenar genişliği sınırı 10 mm dışındaki renkli zeminlerin her bir rengi için ölçmeler hariç, alanlar üzerinde ölçme yapılır. İki yakın renk arasındaki parlaklık oranını ölçmek için, parlaklık ölçümleri ya iki rengin birleşim kenarının her birinden 15 mm uzaklık dikkate alınarak ya da renk alanı 30 mm’den daha azsa, 10 mm çaplı ölçme alanı azaltılarak yapılmalıdır.
C.2 Fotometrik deneylerin yeri
Bütün aydınlık ölçmeleri metreye çevrilerek, fotopik, Vλ ile ve bütün ışık ölçmeleri, fotopik, Vλ ile yapılmalıdır.
Metre, %10’dan daha büyük olmayan bir hata toleransına sahip olmalıdır.
Her seferinde ölçülen değerler, bu standardda belirtilen değerlerden daha az olmamalıdır.
Ek D (Bilgi için) Bekleme ve geciktirme mod düzenekleri
Anahtarsız bir besleme kaynağına ihtiyaç duyan acil aydınlatma armatürleri, normal aydınlatma armatürlerinde güç devre dışı olduğu zaman, acil aydınlatma armatürleri değiştirilmemeli ve bataryalar besleme kaynağına kalıcı olarak bağlanmalı ve sürekli yüklenmelidir. İstenmeyen boşalmalardan kaçınmak için, bekleme modu veya geciktirme modu düzenleri, normal besleme kaynağı arızalandığında bataryaların bütünlüğünü korumak için sağlanmalı (Madde 4), ancak bu sürede acil aydınlatmaya ihtiyaç olmamalıdır (veya bataryalar, aydınlatma armatürü ile birlikte olduğunda ve montajından önce depolandığında). Her iki düzenek için, uzaktan kumandalı cihazları uygun bağlantı ile monte edilmelidir.
EN