İnşaatları devam eden binalarda önemli risklerden biri, dekorasyon çalışmaları sırasında meydana gelen yangınlardır. İnşaat sırasında kıvılcım çıkaracak işler yapıldığı ve çok sayıda eğitimsiz kişi çalıştırıldığından yangın çıkma olasılığı fazla olmaktadır. Yangın önleme sistemleri ve söndürme sistemleri devreye girmediğinden basit yangınlar bile önemli hasara neden olabilmektedir.
İnşaat sırasında, özellikle kaynak, kesme ya da lehim çalışmalarıyla bağlantılı olarak meydana gelen başlangıç yangınları çok fazladır. Yanıcı maddelerle döşenmiş objeler, kolay alevlenen dekorasyonlar ve yalıtım malzemeleri, taşan kıvılcımların veya kaynak parçalarının dağılmasıyla isabet almakta ve yangın, kuvvetli duman oluşumuyla birlikte, kısa sürede büyük hasarlara yol açabilmektedir. Bu gibi durumlarda yangın yerinde yeterli olmayan araçlarla yapılan söndürme girişimleri de sonuçsuz kalmaktadır.
Özellikle, yeni yapılan binaların kullanıma açılışının yaklaştığı günlerde şantiye yangınlarına daha çok rastlanılmaktadır. Şantiyede malzeme artıklarının birikmesi, döküntülerinin artması, dekorasyon malzeme depolarının bulunması ve açılışa yakın zamanlarda çalışanların sayısının fazlalaşması, diğer taraftan yoğun çalışma nedeniyle yorgunluğun artması ve insanların dikkatinin azalması yangın ihtimalini artırmaktadır. Şantiye döneminde henüz algılama ve söndürme sistemlerinin tamamlanmamış olması ve söndürme zorlukları riski artırmaktadır.
Oksijen kaynağı ya da elektrikli kaynak ve kesme işlerinde, açık alevler, kaynak ve kesme kıvılcımları, damlayan sıvı metal parçacıklarının, kuvvetli ısınan metallerinin yangın açısından tehlikeli olduğu çalışanlar tarafından iyi bilinmelidir. Kıvılcım sıçramasıyla en az 10 m çapındaki bir alanda yangın tehlikesi oluşur. Tesisat yapımı ve dekorasyon çalışmalarını yürüten kişiler, çalışmalar sırasında binalarda ve alanlarda tehlikeli, kaçınılması mümkün olmayan pozisyonlar yaratabileceklerini, ancak bunları dikkatlice alınacak önlemler sayesinde kolayca aşabileceklerini bilmek zorundadırlar.
Şantiyede, ana binanın yanında şantiye ofisleri ve işçi koğuşları da yer alır. Yangınların çoğunluğu ana binada ve işçi koğuşlarında oluşmaktadır. Ana binada oluşan yangınlar genellikle küçük boyutta kalırken işçi koğuşlarında oluşan yangınlar ölümle sonuçlanmaktadır. İnşaat sektöründe işçilerin önemli bir kısmı taşeron firmaların günlük ya da belirli süreyle çalıştırdığı bireylerden oluşmakta, işçilerin çalışma yerleri ile barındıkları yerler aynı derecede korunaksız ve çoğu zaman iç içedir. Çoğu zaman da çadırlarda kalırlar. Bu nedenle işçi koğuşlarında meydana gelen yangınlar genellikle ölümlü yangınlardır.
Birçok tarihi bina renovasyon çalışmaları sırasında yanmıştır. Ziver Bey Köşkü, Plaj Oteli, Sait Halim Paşa Yalısı, Haydarpaşa Garı meydana gelen yangında büyük hasar görmüştür. İnşaat sırasında yangın geçirmeyen bina sayısı azdır. Önemli binalardan Akmerkez, Sapphire, Çırağan Oteli ve daha birçok bina, inşaatları döneminde yangın geçirmişlerdir. Aşağıda sadece son zamanlarda meydana gelen bazı şantiye yangınları özetlenmiştir.
Önemli binalardan biri olan İstanbul Atatürk Kültür Merkezinde renovasyon çalışmaları sırasında 11 Eylül 2012 günü saat 13:30’da meydana gelen yangına çok sayıda itfaiye ekibi sevk edilmiş ve yangın itfaiye ekipleri tarafından söndürülmüştür. Yangın, eski havalandırma kanalları kaynakla kesilirken kanal yalıtım malzemesinin tutuşmasıyla meydana gelmiştir. Yoğun duman oluşmuş ve dışarıdan büyük bir yangın olduğu izlenimi vermiştir. Henüz söküm çalışmaları devam ettiği ve yenileme çalışmalarına başlanmamış olduğundan önemli bir hasar oluşmamıştır.
Çatının büyük bölümü ve dördüncü katın bazı bölümleri zarar görmüştür. Birçok itfaiye istasyonu söndürme çalışmalarına katılmış, söndürme römorkörleri de denizden destek vermiştir. Yangının, yalıtım çalışmaları sırasında, bir ihmal sonucu başladığı sanılmaktadır.
Sapphire kompleksinin kule konut katlarında, 22 Haziran 2010 günü sabahın erken saatlerinde meydana gelen ve 8.kat ila 28.kat arasındaki katlarda ıslak hacım şaftında ve bitişik bölümlerde hasar meydana getiren yangınının başlangıç sebebi borunun yanarak tamamen yok olduğu, tamamlanmış katlarda yangının asma tavan arasına sirayet ettiği görülmüştür.
İnşaat halindeki 36 katlı binanın çatısında 23 Temmuz 2011 günü yangın çıkmıştır. Yalıtım çalışması sırasında çıkan yangına ilk müdahaleyi yangın tüpleriyle işçiler yapmış ancak başarılı olamamışlardır. İhbar üzerine olay yerine çok sayıda itfaiye ekibi sevk edilmiş yangını söndürmeye çalışan itfaiye ekipleri, yangın yüksekte olduğu için zorluk yaşamışlardır. Yangın büyümesinin sebebi kolay yanıcı su yalıtım malzemesi kullanılmasıdır.
Yüksek binalarda meydana gelen şantiye yangınları, müdahalesi en zor yangınlardır. Yangın önleme sistemleri ve söndürme sistemleri devreye girmediğinden basit yangınların söndürülmesi bile zor olmaktadır. Yüksek binalarda dekorasyon çalışmalarına başlanmadan ana kolonlarda ve yangın dolaplarına su sağlanmalı, sıcak çalışma yapılan yerlerde yangın battaniyesi ve kimyasal kuru tozlu söndürme cihazı bulundurulmalıdır.
Eski Tatilya eğlence merkezinin bulunduğu yerde yapılmakta olan Marmara Park AVM Şantiyesi’nde 11 Mart 2012 tarihinde saat 21.00 sıralarında, işçilerin bir bölümünün kaldığı işçi koğuşlarında çıkan yangında 3 çadır yanmış ve 11 işçi hayatını kaybetmiştir.
Yangının yaşandığı yatakhanelerin örtüsü yanıcı çadır olduğundan çok kısa sürede hızla genişlemiştir. Bazı işçiler yangının çadır kapısı tarafında başladığını, işçilerin dışarı çıkamamaları nedeniyle öldüğünü belirtmektedirler.
Yangının başladığı çadırda kalanların sayısı 30-40 kişi olmasına rağmen, Pazar günü olması nedeniyle çoğu işçinin dışarıda olması birçok işçinin kurtulmasına sebep olmuştur. İşçilerin yataklarının kolay yanıcı olduğu ve ayrıca çadır içerisinde plastik esaslı malzemelerin bulunduğu ifade edilmiştir. İlk çadırda yangın çıktıktan sonra, bir kişi kendini dışarı atarken kapının açılmasıyla birlikte rüzgarın etkisiyle alevler yandaki çadıra sıçramıştır. Çadırın tek çıkışı olması ve yangının çıkış kısmında başlaması nedeniyle işçiler dışarı çıkamamışlardır. Üç çadırın tamamına yakını yanmıştır. Çadır brandasının kalan kısmından anlaşıldığı üzere çadır malzemesinin yanıcı malzeme olduğu görülmüştür. Çadır üç katmandan oluşmaktadır. Ortadaki katman yanıcı yalıtım katmanıdır. İşçilerin kullandıkları yataklar, kolay yanabilen basit sünger yataklardır.
Çadırın ön ve arka cepheleri ahşaptır. Elektrik besleme kablosu kapının yanından gelmekte ve çadır iskelet demirleri boyunca aydınlatma, ısıtma ve diğer kullanım için çadıra dağıtılmaktadır. Ana ve tüm tali panolarda dokunma gerilimine karşı önlem olarak kaçak akım rölelerinin olmadığı, kamp yerindeki ana panoda ana şalterin bulunmadığı ve bütün panolarda topraklama tesisi yapılmadığı görülmüştür.
Çadır içinde kalan kişilerin temel ihtiyaçları için gereken elektriğin seyyar çoklu prizlerden verildiği ve bu kabloların güvensiz bir şekilde yerlerde olduğu tespit edilmiştir.
Gümüşsuyu Caddesi üzerindeki Park Otel’in yapımında çalışan işçilerin kaldığı yedinci kattaki barakalarda 8 Aralık 2011 tarihinde yangın meydana gelmiştir. Çevrede yoğun dumana neden olan yangında maddi hasar meydana gelmiştir. Yangının elektrikten kaynaklandığı belirtilmiştir. Yanan yatakların sünger olması sebebiyle bölge siyah bulutlarla kaplanmıştır.
İşçilerin yatakhanelerinin baraka/konteyner yerine çadır içinde olması yanlıştır. Elektrik kabloları çekilen enerjiye uygun olmalı ve ayrıca panoda kaçak akım röleleri bulunmalıdır. Topraklama tesisatı tam olmalıdır. Kablo cinsleri, kullanılan elektrik güçlerine göre seçilen kablo kesitleri ve bağlantı biçimleri ve bunlara bağlı malzeme seçimleri doğru olmalıdır.
Gerek çadırlar da, gerekse konteyner tipi koğuşlarda yangından korunma ve güvenlik önlemleri olmalı, çıkışa olan mesafe 10 m’den fazla ise iki ayrı çıkış bulunmalıdır.
EN