Prof. Dr. Abdurrahman Kılıç www.yangin.org
Son zamanlarda kara taşıtlarında oluşan yangınların sayısı her geçen gün artmaktadır. Kuşkusuz bunun nedeni araç sayısının artışıdır. Çağımızın vazgeçilmez araçlarından olan kara taşıtlarında meydana gelen yangınlar büyük zararlara neden olmaktadır.
Araç yangınları toplam yangınların % 5-15’i mertebesindedir ve son bir yıl içinde İstanbul’da 1038 kara taşıtı yangını meydana gelmiştir. Taşıt yangınları toplam yangınların % 7’si olmasına rağmen maddi hasar bakımından % 15’ine tekabül etmektedir
Kara taşıtı yangınları başlangıçta araç içinde bulunan yangın söndürücüler veya çevrede bulunanlar tarafından yangın söndürülemezse araç tamamen yanmaktadır. Zira itfaiyenin olay yerine ulaşması, yolun yangın nedeniyle kapanması veya itfaiyenin uzak olması nedeniyle i çok geç olmaktadır. Yanan araç trafiği kapatır ve itfaiye yakın olsa bile olay yerine yaklaşamaz. Olay yerine 200 metre yaklaştığı halde yangın yerine ulaşamadığı çok sayıda yangına rastlanılmıştır.
Taşıt yangınlarında meydana gelen zarar miktarının ortalaması diğer yangıların ortalamasına göre daha yüksektir. Diğer yangınlarda hasar miktarı farklı olmasına rağmen taşıt yangınlarında hasar miktarı yaklaşık aynı mertebelerdedir. Bunun nedeni taşıt yangınlarının başlangıçta söndürülememesi ve çoğu zaman taşıtın tamamının yanması ile sonuçlanmasındandır.
Taşıtların yangın güvenliği; dizaynı ve konstrüksiyonuna, taşıtın yapım malzemelerine, taşıtın bakımına, kullanım şekline ve park edildiği yerin özelliklerine bağlıdır. Kara taşıtlarındaki yangınların %59’u motor bölgesinde, % 35’i yolculardan, % 3 yakıt tankından meydana gelmektedir. Lastiklerin ve farların ısınmasından meydana gelen yangınlar ise % 2 mertebesindedir. Çarpışan araçlarda ise yangınların %54’ü motor kısmından, %33’ü yakıt tankından ve % 4 lastiklerden ve frenden meydana gelmektedir.
1. Aracın türü (otomobil, motorsiklet, kamyon, otobüs vb),
2. Aracın kullanım şekli (özel araç, ticari araç vs),
3. Kullanıldığı ıklim ve çevre şartları (sıcak hava, yüksek nem, kirli hava),
4. Aracın yaşı
5. Aracın bakımı (çarpışma hasarları, sızdırma, lastikler, frenler vb),
6. Yapım malzemesi ve konstrüksiyonu,
7. Kullanılan yakıt cinsi (benzin, mazot, propan)
Otomobillede aydınlatma devrelerinde 6 volt veya 12 volt gerilim vardır, fakat bujilerde yüksek voltaj ve düşük akım bulunur. Otomobillerin elektrik sisteminde, sigorta ve tesisat kalitesi ile bakımının yanında, akünün yeri ve korunması, akü kabloları, kabloların yangına dirençliliği, sigortanın uygunluğu ve bujilerin bakımı da önemlidir.
Son yıllarda hızla artan LPG dönüşümü yapılmış otomobillerde meydana gelen yangınlar önemli bir yer tutmaktadır. Sadece İstanbul’da yetmişbinden fazla LPG dönüşümü yapılmış araç olduğu ve bunların önemli kısmının standartlara uygun olmadığı, ömürlerini doldurmuş olması göz önüne alınırsa, önümüzdeki günlerde bu tür yangınlarla daha çok karşılacağız.
Yangına müdahale edebilmemiz için aracımızda bir yangın söndürücü bulundurmamız gerekir. Kullandığımız araçta oluşacak bir yangın kadar, yolda karşılaşabileceğimiz bir olaya müdahale şansını da bize sağlar. Komple trafik kitleri arasında yer alan sprey tipi yangın söndürücüler hiçbir ise yaramaz. Bu tür cihazlar yerine ABC tipi kimyasal kuru söndürme cihazı bulundurulmalıdır. Otomobillerde 4 kg, büyük taşıtlarda 6 kg olmasında yarar vardır. Bir yangın olduğunda, koku hissedince veya dumanı görür görmez aşağıdaki işlemleri yapılmalıdır.
1. Motoru ve bütün elektrik sistemlerini kapatınız. Böylece elektrik kısa devresi olma ihtimali azalacak, hareketli parçaların oluşturacağı risk ortadan kalkacaktır.
2. Hemen aracın dışına çıkınız ve herkesi dışarı çıkartınız. Kaza durmunda yaralıları arabadan uzak bir yere taşıyınız. Araç yangınlarında ölüm ve yaralanmaların çoğunluğu kaza sonrasında aracın içinden yolcuların çıkamamasındandır. Herzaman mümkün olmasa bile mümkün olduğu nisbette yapılacak ilk işlem içerideki yolcuların dışarı çıkarılmasıdır. Ani bir parlamaya karşı yaralılar araçtan uzakta bir yere taşınmalıdır.
3. Çevredekilere itfaiyeye haber vermesini söyleyiniz. Yangının büyüme ihtimalini gözönüne alarak itfaiyeye haber verilmelidir. Yangın itfaiye gelmeden söndürülse bile gerek yasal işlemler ve gerekse sigorta bakımından itfaiyeye rapor tutturulmasında büyük yarar vardır. Motoru kapatıp, yolcuları dışarı çıkardıktan sonra kendinizi riske sokmadan söndürme çalışmalarına başlayınız. Yangını söndürürken aşağıdaki esasları uygulayınız.
EN