EN54-1 Yangın algılama ve yangın alarm sistemleri kısım 1: Giriş
Yangın algılama sisteminin görevi, yangına karşı uygun tedbirlerin alınmasına esas olacak şekilde, mümkün olan en kısa zamanda yangını algılamak, uyarı sinyali vermek ve bunu bildirmektir.
Yangın alârm sisteminin görevi kullanıldığı binada meydana gelebilecek yangın tehlikesine karşı, sesli ve/veya gözle izlenen uyarı sinyali vermektir.
Yangın algılama ve yangın alârm sistemi, tek bir sistem olarak birleştirilebilir.
EN54 STANDARDI
Yangın algılama ve yangın alârm sistemi parçalarının etkinliğinin ve güvenirliliğinin tespiti için, özelliklerini, deney metotlarını ve performans kriterlerini;
Etkin bir sistem içinde birleştirilecek parçaların özelliklerinin tespiti için gerekli şartları ve deney metotlarını;
Binalarda ve diğer sistemlerin kullanımı ile bina inşası esnasında yangına karşı alınacak önlemler için ipuçlarını kapsar.
Bu standard serisi, binalar için yangın algılama ve yangın alârm sistemlerini kapsar. Ayrıca; ilâve deneylere ihtiyaç duyulursa da, maden ocakları, gemi gibi diğer amaçlara ait sistem parçalarının belirlenmesi maksadıyla da bu Standard esas alınabilir. Bu Standard, belirtilen özel risklere karşı koruma amacı için gerekli özelliklere sahip algılama sistemlerinin kullanımını veya üretimini engellemez.
Sistem, sadece yangın durumunda değil, uygulamada vuku bulabilecek şartlarla karşı karşıya kalındığında da, elverişli şekilde çalışmalıdır. Belirtilen deneyler, bu şartlar altında sistemin parçalarını ve performansının tespitini amaçlar.
Sistem parçalarının performansı, belirtilen deneylerden elde edilen sonuçlarından ve gerekli fonksiyonları yerine getirmesindeki yetersizliğe bağlı olarak belirlenir.
Bu standard, talep edilen fonksiyonların işlemesi, gerekli olanlardan daha ziyade, sistem parçalarının tasarımı ve tesisine herhangi bir kısıtlama getirmeyi amaçlamaz.
Bu standard; uygun görüldüğü takdirde, söndürme sistemlerinin (sprinkler sisteminin başlıkları haricinde) algılama kısımlarına, hassasiyet şartları bütün durumlarda geçerli olmasa bile uygulanır.
Bu standard serileri, müstakil duman alârmı tertibatının özelliklerini kapsamaz.
TARİFLER
YANGIN DEDEKTÖRÜ
- Yangın algılama sisteminin bir parçası olup kontrolü altındaki bölgede vuku bulabilecek yangınla ilgili fiziki ve/veya kimyasal olayları sürekli veya periyodik olarak izleyen bir algılayıcı ihtiva eden, bir yangın durumunda kontrol ve gösterge tertibatına yangın alârmını ileten cihazdır.
- Meydana gelen yangından dolayı alârm verdirmek veya otomatik yangın koruma teçhizatını faaliyete geçirmek; algılayıcı veya sistemin diğer bir parçası vasıtasıyla yapılabilir
- Listelenen bu algılayıcılar ve bunların mümkün olan bileşenlerinden, diğer tip dedektörlerde dikkate alınabilir.
Yangın dedektörleri aşağıda belirtildiği şekilde sınıflandırılır.
- Algılanan olaya göre dedektörler
- Algılanan olaya reaksiyon gösterme süresine göre hassas dedektörler
- Şekillerine göre dedektörler
- Yeniden ayarlanabilme özelliğine göre dedektörler
- Sökülüp takılma özelliğine göre dedektörler
- İletilen sinyalin tipine hassas olan dedektörler
Isı Dedektörleri
Sıcaklıktaki artışa göre faaliyete geçen dedektördür.
Duman Dedektörleri
Yangın ürünü gazlara hassas ve/veya havada kalıcı olarak bulunan, ısıyla beraber ortaya çıkan dumana hassas bir dedektördür.
DUMAN DEDETÖRLERİN ÇEŞİTLERİ AŞAĞIDA BELİRTİLMİŞTİR.
İyonize Duman Dedektörleri
İyonizasyon akımına sebep olan yangın ürünlerine hassas olan ve iyonizasyon akımı etkisiyle faaliyete geçen detektörlerdir.
Optik Duman Dedektörleri
Elektromanyetik spektrumun kızıl ötesi veya mor ötesi bölgelerindeki radyasyonun emilmesi ve dağılmasını etkileyebilen yanma sonucu çıkan ürünlere hassas olan dedektörlerdir.
Gaz Dedektörleri
Yanma sonucu çıkan gaz ürünlerine ve/veya ısıl dağılmalara hassas dedektörlerdir.
Alev Dedektörleri
Yangın alevinden yayılan radyasyonu hissederek faaliyete geçen dedektörlerdir.
Çok Sersörlü Dedektörler
Birden fazla yangın ürününe hassas olan dedektörlerdir.
Statik Dedektörler
Ölçülen yangın ürünü miktarının belirli bir seviyeyi aşması halinde, bu durumu uygun bir sürede algılayarak alârm veren dedektörlerdir.
Fark Dedektörler
İki veya daha fazla yerde meydana gelen yangın olayında, ölçülen yangın ürünü miktarı arasındaki farkın belirli bir seviyeyi geçmesi halinde, bunu uygun bir sürede algılayarak alârm veren dedektörlerdir.
Yükselme Hızı Dedektörler
Ölçülen yangın ürünü miktarının zamana bağlı olarak artışı belirli bir seviyeyi aştığında, uygun bir sürede alârm veren detektörlerdir.
Nokta Dedektörler
Sabit bir nokta civarındaki yangın ürünlerini hissederek faaliyete geçen dedektörlerdir.
Çok Noktalı Dedektörler
Tespit edilen sabit bir nokta civarındaki yangın ürünlerini hissederek faaliyete geçen dedektörlerdir.
Hat Dedektörleri
Sürekli bir hat civarındaki yangın ürünlerini hissederek faaliyete geçen dedektörlerdir.
Yeniden Ayarlanabilen Dedektörler
Alârm vermesine sebep olan şartların ortadan kalkmasından sonra; herhangi bir parçası yenilenmeden, alârm durumundan, algılama durumuna yeniden ayarlanarak geçen dedektörlerdir.
Bu tip algılayıcıların aşağıda belirtilen üç ayrı tipi vardır:
Kendi Kendini Ayarlayan Dedektör
Alârm durumundan, algılama durumuna otomatik olarak geçen dedektörlerdir.
Uzaktan Kumanda İle Ayarlanabilen Dedektör
Kendinden yapılan uzaktan kumanda işlemi ile; alârm durumundan, algılama durumuna geçen dedektörlerdir.
Elle Yeniden Ayarlanabilen Dedektör
Kendi üzerinde elle yapılan bir işlemle; alârm durumundan algılama durumuna geçen dedektördür.
Yeniden Ayarlanmayan Dedektör (Elemanları Değiştirilebilen)
Devreye girdikten sonra, algılama durumuna hazır hale getirilmesi için, bir elemanı veya elemanları yenilenerek ayarlanması gereken dedektördür.
Yeniden Ayarlanamayan Dedektör (Elemanları Değiştirilemeyen)
Devreye girdikten sonra; alârm durumundan, algılama durumuna yeniden ayarlanamayan dedektördür.
Yerinden Sökülebilen Dedektör
Bakım ve hizmetin yapılması amacıyla; kendi normal çalışma konumundan kolayca sökülüp, tekrar takılabilecek şekilde tasarımlanmış dedektördür.
Yerinden Sökülemeyen Dedektör
Bakım ve hizmetin yapılması amacıyla; kolayca sökülmeyecek şekilde monte edilen dedektördür.
İki Fonksiyonlu Dedektör
“Normal (algılama) durumu ”ya da “yangın alârm durumu” ile ilgili iki çıktıdan birini veren dedektördür.
Çok Fonksiyonlu Dedektör
“Normal (algılama) durumu” ya da “yangın alârm durumu” ve diğer alârm durumları ile ilgili belirli sayıdaki (ikiden fazla) çıktıdan birini veren Dedektörlerdir.
Analog Dedektör
Hissedilen yangın ürünleri miktarını gösteren çıkış sinyalini veren detektördür. Hissedilen miktara eşdeğer, doğrusal bir analog sinyal veya sayısal olarak gösterilen bir sinyal olabilir.
KONTROL VE GÖSTERGE TERTİBATI
Yangın algılama ve yangın alârm sisteminin bir parçası olup sistemi teşkil eden cihazlarla aynı güç kaynağından beslenen, kontrol ve gösterge tertibatı;
- Aşağıda belirtilen fonksiyonları, yerine getirmek için kullanılır:
- Kendine bağlı algılayıcıdan sinyalleri almak;
- Bu sinyallerin yangın alârm sinyali olup olmadığını belirtmek;
- Sesli veya gözle izlenen herhangi bir yangın alârm durumunu belirtmek;
- Tehlikenin (yangının) bölgesini göstermek;
- Bu bileşenlerin her birini mümkün olduğu kadar kaydetmek.
- Herhangi bir arıza durumunda (meselâ: kısa devre, hat kopukluğu veya güç kaynağındaki arıza gibi) sesli ve gözle izlenen ikaz vermek, yangın algılama ve yangın alârm sisteminin fonksiyonunu yerine getirdiğini kontrol etmek için kullanılır.
Uygun şekilde tasarımlanması halinde;
Sesli veya görünür yangın alârm sinyalini, yangın alârm cihazına
Yangın alârmını; izleme ve iletme tertibatıyla, yangınla mücadele eden kuruluşlara,
Otomatik yangın önleme tertibatıyla yangın alârmını bir yangın söndürme tertibatına, iletmek için kullanılır.
YANGIN ALÂRM CİHAZI
Kontrol ve gösterge tertibatının yapısında bulunmayan, bir yangın ikazını vermek amacıyla kullanılan ve yangın alârm sistemine ait sesli veya görüntülü sinyal veren tertibattır.
YANGIN İKAZ BUTONU / YANGIN BUTONU
Yangın algılama ve yangın alârm sisteminde; yangın alârmını elle başlatmak amacıyla kullanılan bir parçadır.
YANGIN İZLEME VE İLETME TERTİBATI
Bir yangın alârm sinyalini, kontrol ve gösterge tertibatından bir yangın alârmını alan istasyona (itfaiye) ileten ara bir tertibattır. Detaylı bilgi için bakınız : www.reasure.net
YANGIN ALÂRMINI ALAN İSTASYON
Herhangi bir anda yangın önleme ve mücadele tedbirlerinin başlatıldığı bir merkezdir.
Detaylı bilgi için bakınız : www.reasure.net
OTOMATIK YANGIN ÖNLEME TERTİBATI
Kontrol ve gösterge tertibatından sinyal alındıktan sonra; yangın önleme tertibatını faaliyete geçirmek için kullanılan otomatik bir cihazdır.
OTOMATİK YANGIN ÖNLEME TERTİBATI
Otomatik yangın kontrol veya müdahale tertibatıdır. Mesela; söndürme tesisatı gibi
ARIZA İZLEME VE İLETİM TERTİBATI
Kontrol ve gösterge tertibatından; gelen arıza ikaz sinyalini, arıza ikazını alan bir istasyona gönderen ara bir tertibattır. Detaylı bilgi için bakınız : www.reasure.net
ARIZA İKAZINI ALAN İSTASYON
Gerekli düzeltici tedbirleri başlatabilen bir merkezdir.
GÜÇ KAYNAĞI TERTİBATI
Kontrol ve gösterge tertibatını besleyen, yangın algılama ve yangın ihbar sisteminin bir parçasıdır. Sistemde yer alan diğer cihazlar kontrol ve gösterge tertibatından beslenirler. Güç kaynağı tertibatı iki besleme kaynağından (şehir şebeke enerjisi ve yedek güç kaynağı) meydana gelir.
BAĞLAMA ELEMANLARI
Yangın algılama ve yangın alârm sistemine ait farklı parçalar arasındaki bağlantıyı sağlayan elemanıdır.
MÜSTAKİL DUMAN ALÂRM TERTİBATI
Meskenlerde yangın alârm tertibatı tesis etmek için kullanılan; duman algılamalı, güç kaynaklı ve alârm elemanlı tek bir tertibattır.