EN54-11 Yangın algılama ve yangın alârm sistemleri Bölüm 11: Elle çalıştırılan alârm cihazları
Bu Standard, otomatik yangın algılama sistemlerinde kullanım için bütün elle çalıştırılan alârm cihazlarında bulunması gereken işlevler ve görünüş esas alınarak tasarlanmıştır. Renkler, boyutlar, şekiller ve çalışma metotları, gerçek yangın alârmı durumlarında çalıştığında güven veren ve kullanıcıdan kabul gören çalışma prensipleri temeline dayanmaktadır.
Elle çalıştırılan alârm cihazlarının tanınabilir ve kullanımının kolay olması önemlidir. Herhangi bir kimse yangını tespit ettiğinde, direktifleri özenle okumaya ihtiyaç duymadan, daha önce kullanmamış olsa dahi, elle çalıştırılan alârm cihazını kullanabilmelidir.
Elle çalıştırılan alârm cihazlarının amacı, kişinin, yangın tespitinde yangın alârm sisteminin çalışmasını başlatmaktır, böylece uygun önlemler alınabilir.
Bu standardın amacı, çalışma ve güvenirlik için kuralları belirlemektir.
Standard tarafından kapsanan elle çalıştırılan alârm cihazlarının çalışma metotları,
Tip A : Doğrudan çalışma (te hareketle),
Tip B : Dolaylı çalışma (iki hareketle) dir.
Her iki tip de, genel uygulama için en uygun metot olarak düşünülen ve cihazın yanlış kullanımı önleyici olarak etkinlik gösteren, ön yüzü oluşturan kırılabilir elemanın konumunun görülebilir yer değiştirmesi veya kırılması gerekir.
Elle çalıştırılan alârm cihazının hangi metotla çalıştırıldığını ve alârm sinyalinin verildiği kullanıcıyı göstermek üzere, elle çalıştırılan alârm cihazının tanımlanmasına önem verilmelidir.
Bu standard, adet ve alışkanlıktaki millî değişiklikleri ve dili dikkate alarak Avrupa çapında kullanım için standard cihaza ulaşmak üzere katkıda bulunan ortak elemanları bir araya getirir.
Kapsam
Bu standard, binalarda ve binaların çevresinde yangın algılama ve yangın alârm sistemlerindeki elle çalıştırılan yangın alârm cihazlarına ait kuralları ve deney metotlarını kapsar. Bu standard, kapalı alan ve açık hava şartlarında '‘doğrudan çalışan'‘A tipi ve '‘dolaylı yolla çalışan'‘B tipi için elle çalıştırılan alârm cihazlarının görünüşünü ve çalışmasını dikkate alır ve örneğin, adres veya konum belirlemek ve tanıtmak için kontrol panelleri ile çalışanları ve aktif elektronik bileşenler ihtiva eden basit elektronik devrelerle (örneğin, dirençler, anodlar) uyumlu basit mekanik anahtarları kapsar.
Bu standard, bu standarda verilenler dışında ilave veya diğer kurallar veya deneyler gerektiriyorsa, örneğin, kendinden güvenli veya tehlikeli durumlarda kullanım için olanlar gibi,özel uygulamalar için elle çalıştırılan alârm cihazlarını kapsamaz.
Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar
Bu standardda ve/veya dokümanda, tarih belirterek veya belirtmeksizin diğer standardlara ve/veya dokümanlara atıf yapılmaktadır. Bu atıflar metin içerisinde uygun yerlerde belirtilmiş ve aşağıda liste halinde verilmiştir. Tarih belirtilen atıflarda daha sonra yapılan tadil veya revizyonlar, atıf yapan standardda da ve/veya dokümanda da tadil veya revizyon yapılması şartı ile uygulanır. Atıf yapılan standardın ve/veya dokümanın tarihinin belirtilmemesi halinde ilgili standardın ve/veya dokümanın en son baskısı kullanılır.
EN 54-1, Fire detection and fire alarm systems – Part 1: Introduction (Yangın Algılama ve Yangın Alârm Sistemleri - Kısım 1: Giriş)
EN 54-2, Fire detection and fire alarm systems - Part 2: Control and indicating equipment (Yangın Algılama ve Yangın Alârm Sistemleri - Bölüm 2: Kontrol ve Gösterge Tertibatı)
EN 894-3, Safety of machinery - Ergonomic requirements for the design of display and control actuators - Part 3.Control actuators (Makinelerde Güvenlik-Göstergelerin ve Kumanda Tahrik Tertibatının Tasarımı İçin Ergonomik Kurallar - Bölüm 3: Kumanda Tahrik Tertibatı)
EN 50130-4, Alarm systems - Part 4: Electromagnetic compatibility - Product family standard:Ummunity requirements for components of fire, intruder and social alarm systems (Alârm Sistemleri - Bölüm 4: Elektromanyetik Uyumluluk Mamul Aile Standardı: Yangın Hırsız ve Genel Amaçlı Alârm Sistemlerinin Bileşenlerinin Bileşenleri İçin Bağışıklık Özellikleri)
IEC 60068-1, Environmental testing - Part 1: General and guidance (Çevre Şartlarına Dayanıklılık Deneyleri - Bölüm 1: Genel Hususlar ve Kılavuz)
IEC 60068-2-1, Environmental testing - Part 2:Tests-Tests A:Cold(IEC 60068-2-1:1990) (Çevre Şartlarına Dayanıklılık Deneyleri - Bölüm 2:Deneyler-Deney A:Soğuk)
IEC 60068-2-1/A1: 1993, Environmental testing – Part 2: Tests-Tests A:Cold(IEC 60068-2-1/A1:1993)
IEC 60068-2-1/A2: 1994, Environmental testing – Part 2: tests – Tests A:Cold(IEC 60068-2-1/A2:1994)
IEC 60068-2-2, Basic environmental testing procedures - Part 2:tests-Test B: Dry Heat(IEC 60068-22:1974+IEC 68-22A:1976) (Temel Çevre Şartları Deney İşlemleri - Bölüm 2:Deneyler-Deney B; Kuru Sıcaklık)
IEC 60068-2-2/A1: 1993, Basic environmental testing procedures - Part 2:tests-Test B: Dry Heat(IEC 600682-2/A1:1993)
IEC 60068-2-2/A2: 1994, Basic environmental testing procedures - Part 2:tests-Test B: Dry Heat(IEC 600682-2/A2:1994)
HD 323.2.3 S2, Basic environmental testing procedures - Part 2: tests; test Ca: damp heat, steady state (Çevre Şartlarına Dayanıklılık Temel Deney Metotları - Bölüm 2-3: Deneyler - Deney Ca: Yaş Sıcaklık, Kararlı Durum)
IEC 60068-2-6, Environmental testing - Part 2:Tests- Test Fc: Vibration (sinusiodal) (IEC 60068-26:1995+Corregendum 1995) (Çevre şartlarına Dayanıklılık Deneyleri-Bölüm 2:Deneyler- Deney Fc:Titreşim (Sinüs Biçimli))
IEC 60068-2-18: 1989, Environmental testing - Part 2:Tests- Test R and guidance: Water
IEC 60068-2-18/A1: 1993, Environmental testing - Part 2:Tests- Test R and guidance: Water (Amendment 1)
EN 60068-2-27, Basic Environmental Testing Procedures - Part 2: Tests - Test Ea and Guidance: Shock (Çevre Şartlarına Dayanıklılık Temel Deney Metotları - Bölüm 2: Deneyler- Deney Ea ve Kılavuz: Mekanik Darbe)
IEC 60068-2-30:1980, Enviromental testing - Part 2: tests-test Db and guidance damp heat, cyclıc (12+12hour cycle) (Çevre Şartları Deneyleri - Bölüm 2: Deneyler - Deney Db ve Kılavuz: Yaş Sıcaklık, Çevrimli (12+12-Saat Çevrimi))
IEC 60068-2-30/A1: 1985, Enviromental testing - Part 2: tests-test Db and guidance damp heat, cyclıc (12+12-hour cycle)
IEC 60068-2-42, Enviromental testing - Part 2: tests-test Kc: Sulphur dioxide test for contacts and connections (Elektronik Cihaz ve Bileşenlerine Uygulanacak Çevre Şartlarına Dayanıklılık Temel Deney Metotları-Deney Kc: Kontak ve Bağlantıları İçin Kükürt Dioksit Deneyi)
IEC 60068-2-56: 1988, Enviromental testing - Part 2: tests-test Cb: Damp heat, steady state, primarily for equipment
ISO 209-1, Aluminum and Wrought Aluminum Alloys Chemical Composition (Alüminyum ve alüminyum alaşımları - Biçimlendirilebilen mamullerin kimyasal bileşimi ve şekli - Bölüm 3: Kimyasal bileşim)
EN ISO 3098-0, Technical product documentation - Lettering - Part 0: General requirements (Teknik Mamûl Dökümantasyonu - Yazılar - Bölüm 0: Genel Kurallar)
ISO 3864, Safety colours and safety signs (Emniyet İle İlgili Renkler ve İşaretler)
Terimler ve tarifler, semboller ve kısaltmalar
Bu standardın amacı için,EN 54-1'de verilen terimler ve tanımlar aşağıdakilerle birlikte uygulanır.
Alarm durumu
Alârm çalıştırma elemanı faaliyete geçirildikten sonra elle çalıştırılan alârm cihazının durumu.
Kırılabilir eleman
Cam veya cam görünümüne sahip ve talimatlandırıldığı şekilde bir darbe veya basınç aldıktan sonra, fiziksel olarak kırılan veya kırılmış gibi görünen ve değiştirilene veya yeniden başlangıç konumuna getirilene kadar bu durumda kalan bir parça.
Kırılabilir elemanın, kazaen çalıştırmaya karşı cihazı koruması ve yanlış kullanıma karşı önleyici olması amaçlanır. Kırılabilir elemanın, kırılmış gibi görüntü verecek şekilde yer değiştirmesi kabul edilir.
Yeniden başlangıç konumuna getirilemeyen eleman
Elle çalıştırılan alârm cihazının normal konuma dönebilmesi için, elle çalıştırılan alârm cihazının çalıştırılmasından sonra değiştirilmesi gereken bir kırılabilir eleman.
Yeniden başlangıç konumuna getirilebilen kırılabilir eleman
Elle çalıştırılan alârm cihazının normal konumuna dönebilmesi için, değiştirme gerekmeden kendi orijinal konumuna döndürülebilen bir kırılabilir eleman.
Ön yüz
Çalıştırma yüzü alanı hariç, elle çalıştırılan alârm cihazının ön görünümünün dış kısmındaki alan.
Elle çalıştırılan alarm cihazı
Yangın algılama ve alârm sisteminin, alârmı el ile başlatmak için kullanılan parçası.
Elle çalışan alârm cihazları, çalışma metoduna bağlı olarak iki gruba ayrılır:
Tip A: Doğrudan çalıştırılan
Kırılabilir eleman kırıldığında veya yeri değiştirildiğinde, otomatik olarak (örneğin, sonradan elle müdahaleye gerek kalmadan) alârm durumuna geçen bir elle çalıştırılan alârm cihazı.
Tip B: Dolaylı yoldan çalıştırılan
Kırılabilir eleman,kırıldığında veya yeri değiştirildikten sonra kullanıcı tarafından çalıştırma elemanının alârm durumuna geçmek için bir elle çalıştırılmasını gerektiren bir elle çalıştırılan alârm cihazı.
Normal durum
Kırılabilir elemanın hasar görmediği ve elle çalıştırılan alârm cihazının bir alârm veya arıza sinyali vermeksizin çalıştığı durum.
Çalıştırma elemanı
Elle çalıştırılan alârm cihazının, çalıştırıldığında alârm sinyalini başlatan mekanik ve elektriksel anahtar elemanı.
Çalışma yüzeyi
Elle çalıştırılan alârm cihazının, kırılabilir elemanın görünür parçası veya görünür alanının arkasında olabilen alan.
Özel Alet
Kırılabilir elemanı değiştirmek veya yeniden başlangıç durumuna ayarlamak için kullanılan herkes tarafından taşınması normal olmayan (mesela anahtar), normal olarak imalâtçı tarafından sağlanan alet.
Sistemi bilen ve sistem hakkında bilgi sahibi olan sorumlu personel var iken, yetkisiz personelin elle çalıştırılan alârm cihazına ulaşmasına engel olunması amaçlanmaktadır.
Kurallar
Uyumluluk
Elle çalıştırılan alârm cihazının bu standarda uygunluğu , bu maddenin kurallarını karşıladığı, gözle muayene ile veya mühendislik değerlendirmesiyle doğrulanmalı ve Madde 5'te açıklandığı gibi deneye tabi tutulmalı ve bu deneylerin kurallarını sağlamalıdır.
İşaretleme ve veri
İşaretleme
Her elle çalıştırılan alârm cihazı, kalıcı olarak aşağıdaki bilgilerle işaretlenmelidir:
a) Standardın numarası
b) İmalatçının veya tedarikçinin ismi veya ticari markası;
c) Model tarifi (tip A veya tip B);
d) Ortam kategorisi (kapalı alan/açık hava, özel çevresel şartlar);
e) Kablo ucu tarifleri;
f) İmalatçı tarafından belirtilen işaret(işaretler) veya kod(kodlar) (mesela seri numarası veya parti kodu) en azından tarih veya parti kodu ve imalât yeri ve elle çalıştırılan alârm cihazında kullanılan yazılımın versiyon numarası(numaraları).
Elle çalıştırılan alârm cihazlarının işaretlenmesinde kullanılan semboller ve kısaltmalar genel kullanımda değilse, bunlar, cihazla birlikte temin edilen bilgilerle açıklanmış olmalıdır.
İşaretleme, elle çalıştırılan alârm cihazının tesis edilmesi sırasında görünür olmalı ve bakım süresince erişilebilir olmalı ve bakım süresince erişilebilir olmalıdır.
İşaretlemeler, vidaların veya diğer kolay sökülebilir parçaların üzerine yerleştirilmemelidir.
Veri
Doğru tesis etmeyi ve çalışmayı sağlamak üzere yeterli teknik, tesis etme ve bakım verileri her bir elle çalıştırılan alârm cihazı ile sağlanmalı veya bu verilerin tamamı her bir elle çalıştırılan alârm cihazı ile sağlanmamış ise, uygun veri levhasına referans verilmiş olmalı veya her bir elle çalıştırılan alârm cihazıyla birlikte olmalıdır.
Elle çalıştırılan alârm cihazının doğru çalışmasını sağlamak üzere, bu veriler, elle çalıştırılan alârm cihazından gelen sinyallerin doğru algılanması için kuralları açıklamalıdır. Bu, sinyallerin tam teknik özelliklerinin belirtilmesi şeklinde olabilir, uygun sinyalleme protokolüne bir referans veya uygun kontrol tiplerine ve gösterge donanımlarına bir referans vb. ile olabilir.
İmalâtçı tarafından bu standardın kurallarına uygun olarak üretilen elle çalıştırılan alârm cihazlarına sertifika veren kuruluşlar tarafından ilave bilgiler istenebilir.
Kırılabilir eleman
Normal durum
Normal durum, ayrıntıları belirtildiği gibi çalışma yüzeyinin görünümü ile kolayca tanınabilmelidir. Kırılabilir eleman, düzgün olmalı ve kırılmış, şekli bozulmuş veya sökülmüş olmamalıdır.
Alârm durumu
Normal durumdan alârm durumuna geçiş, aşağıdakiler tarafından sağlanmış olmalı ve çalışma yüzeyinin görünüşündeki değişiklikle kolayca tanınabilir olmalıdır:
- a) Tip A elle çalıştırılan alârm cihazları için:
1) Kırılabilir elemanın kırılması veya
2) Kırılmanın bir sonucu olarak kırılabilir elemanın yerinden çıkması veya
3) Çalışma yüzeyinin görünüşündeki değişiklikle birlikte kırılma olmadan kırılabilir elemanın yer değiştirmesi.
- b) Tip B elle çalıştırılan alârm cihazları:
1) Çalıştırma elemanına erişim sağlamak üzere, açıklandığı gibi kırılabilir elemanın kırılması ve/veya yer değiştirmesi ve
2) Çalıştırma elemanının elle etkinleştirilmesi.
Ek olarak, Tip B elle çalıştırılan alârm cihazları için, çalıştırma elemanının etkin konumda olduğunu görmek mümkün olabilmelidir ve kırılabilir elemanın kırılması veya yer değiştirmesi olmadan veya özel alet kullanmadan çalıştırma elemanını etkin hale getirmek mümkün olmamalıdır.
Alârm durumu için gösterilmesi
Alârm durumu,
a)Tip A için: belirtildiği gibi kırılabilir elemanın durumu;
b)Tip B için: Çalıştırma elemanının, tanımlanabilen etkin hale geçmiş konumu ile belirtildiği gibi kırılabilir eleman ile gösterilmelidir.
Alârm durumu, ilave olarak başka araçlar ile de görsel olarak gösterilebilir, örneğin lambalar veya ışık yayıcı led.
Ek bir görsel gösterge mevcut ise, çalışma yüzeyi içersinde veya elle çalıştırılan alârm cihazının ön yüzünde yer almalıdır. Görsel gösterge kırmızı olmalı, alârm durumu normal konuma gelene kadar alârmın verildiği elle çalıştırılan alârm cihazını tanımlamalı ve kadar aydınlatılmış çevrede, elle çalıştırılan alârm cihazının ön tarafından mesafeden görünebilmelidir. Elle çalıştırılan alârm cihazı servis moduna çevrilmesi durumu hariç, elle çalıştırılan alârm cihazının diğer durumları da görsel olarak gösterilebilir, bunlar alârm göstergesinden açık şekilde ayırt edilebilir olmalıdır.
Başlangıç konumuna getirme araçları
Çalıştırmadan sonra elle çalıştırılan alârm cihazını sadece özel alet vasıtasıyla aşağıda belirtildiği şekilde başlangıç konumuna getirmek:
- a) Başlangıç konumuna getirilemeyen kırılabilir elemanlar için yeni bir elemanın yerleştirilmesiyle,
- b) Başlangıç konumuna getirilebilen kırılabilir elemanlar için kırılabilir elemanın başlangıç konumuna getirilmesiyle,
mümkün olmalıdır.
İlave olarak, Tip B elle çalıştırılan alârm cihazları için çalıştırma elemanının normal konumuna dönmesi sadece özel alet vasıtasıyla mümkün olmalıdır.
Test tertibatı
Elle çalıştırılan alârm cihazı tesis edilirken rutin testlerin yapılabilmesi için bir tertibata sahip olmalıdır. Bu test tertibatının çalışması:
- a) Kırılabilir eleman kırılmadan, çalıştırma elemanının etkin hale gelmesiyle alârm durumunu simüle etmeli;
- b) Kırılabilir eleman kırılmadan, elle çalıştırılan alârm cihazının başlangıç konumuna getirilmesine müsaade etmelidir.
Test tertibatının çalışması sadece özel alet kullanılarak mümkün olmalıdır.
Yapılış ve tasarım
Emniyet durumu
Kırılabilir elemanın kırılırken operatörün yaralanmasına sebep olmamalıdır. B tipi elle çalıştırılan alârm cihazları için çalıştırma elemanının harekete geçirme kuvveti, EN 894-3'teki kuralları karşılamalıdır.
Elle çalıştırılan alârm cihazlarının köşeleri ve kenarları, yaralama ihtimalini azaltmak üzere yuvarlaklaştırılır, ama kavis çapı, geçmemelidir.
Biçim, boyutlar ve renkler
Biçim
Elle çalıştırılan alârm cihazının ön yüzü uygun olarak yaklaşık kare şeklinde olmalıdır.
Çalışma yüzeyi de kare olmalıdır.
- a) Ön yüzün düşey eksenine göre ortalanmış olmalıdır ve
- b) Ön yüzün yatay eksenine göre eksenden kaçık olacak şekilde tasarımlanabilir.
Çalışma yüzeyi, ön yüzle aynı seviyede veya ön yüz içerisine girintili olmalı, ön yüzün ötesinde çıkıntı yapmamalıdır.
Boyutlar
Çalışma yüzeyinin ve ön yüzün boyutları, gösterilen sınırlar dahilin de olmalıdır. Başka şekilde belirtilmediği takdirde, tolerans uygulanabilir.
Elle çalıştırılan alârm cihazı, ön yüzü çevredeki yüzeyden en az yapmak üzere imalâtçının talimatlarına uygun olarak tesis edebilecek şekilde tasarımlanmış olmalıdır.
Renkler
Uygun olarak monte edildiğinde, elle çalıştırılan alârm cihazının görülebilir yüzey alanının rengi aşağıdakiler hariç, kırmızı olmalıdır:
- a) Çalışma yüzeyi;
- b) belirtilen ön yüzdeki semboller ve harfler;
- c) Özel alet girişi, kablo giriş delikleri ve vidalar.
Belirtilen semboller ve harfler dışında çalışma yüzeyinin rengi, beyaz olmalıdır.
Çalıştırma elemanının görünür kısmının rengi, siyah olmalıdır.
Semboller ve harfler
Genel
Elle çalıştırılan alârm cihazı, belirtildiği gibi, gösterilen uygun sembollerle işaretlenmelidir. Tip A ve Tip B elle çalıştırılan alârm cihazlarındaki sembollerin düzenlemelerinin örnekleri, sırasıyla
Önyüzdeki semboller ve harfler
Ön yüzde çalışma yüzeyinin üzerinde ve düşey eksene göre merkezlenmiş olarak, uygun olan sembol bulunmalıdır. Sembole, ''YANGIN (FIRE)'‘kelimesi eklenebilir. Bu kombinasyon, ön yüzde ve çalışma yüzeyinin üzerinde ve düşey eksene göre merkezlenmiş olmalıdır. Sembolün yüksekliği, en olmalı ve harflerin yüksekliği, sembolün yüksekliğini geçmemelidir.Madde belirtilenler dışındaki işaretlemeler (şirket logosu veya irtibat adresi gibi), ön yüzde çalışma yüzünün yatay ekseninin altındaki alanla sınırlandırılmalıdır. Kırmızı renk dışındaki bu işaretleme için toplam alan, ön yüz alanının büyük olmamalıdır.
Çalışma yüzeyindeki semboller ve harfler
Elle çalıştırılan alârm cihazlarının çalışma yüzü, uygun olan sembolle işaretlenmelidir. B tipi elle çalıştırılan alârm cihazlarının çalışma yüzü, uygun olan sembollerle işaretlenmelidir. uygun olan sembol, çalıştırma elemanını göstermeli ve kırılabilir eleman kırıldığında veya yerinden çıkarıldığında açıkça görünecek şekilde kalmalıdır. Bu sembollere, talimat amacıyla uygun kelimeler eklenebilir. Bütünleyici kelime kullanıldığı taktirde, bu konum ve/veya çalıştırma eylemini göstermelidir (örneğin, ''BURAYA BASINIZ (PRESS HERE ) '‘). Herhangi bütünleyici talimatlar için bu semboller ve harfler siyah olmalı, siyah alan, çalışma yüzünün aşmamalıdır.
- c) Tip A elle çalıştırılan alârm cihazında sanal
- d) Tip B elle çalıştırılan alârm cihazında çalışma düğmeyi içeren oklar için çalışma yüzeyindeki yüzeyindeki sembol (sanal düğme de gösterilebilir) sembol
Boyutlar ve semboller arasındaki boşluk, gösterilen yükseklikle orantılı olmalıdır.
- a) Kare çalışma yüzeyinin kullanımı için bir örnek
- b) Dikdörtgen çalışma yüzeyinin kullanımı için örnek
- a) Kare çalışma yüzeyinin kullanımı için örnek
- b) Dikdörtgen çalışma yüzeyinin kullanımı için örnek
Kazaen çalıştırmaya karşı koruma
Kırılabilir elemanın kullanımına ilave olarak başka koruma araçları kullanılabilir (meselâ, saydam kapak).
Kullanıldığı taktirde, koruma, kolayca ve hemen kaldırılabilir olmalı ve elle çalıştırılan alârm cihazını çalıştırmak üzere korumanın kaldırılması ile ilgili açık talimatlar bulunmalıdır.
Korumalı yerdeki elle çalıştırılan alârm cihazının görünüşü, çalışması için talimatlar ve normal ve alârm halindeki elle çalıştırılan alârm cihazının durumu açıkça görülebilir olmalıdır.
Çevre kategorisi
Elle çalıştırılan alârm cihazının (örneğin kapalı alanda veya açık havada kullanım), özel çevresel şartlar imalâtçı tarafından belirtilmelidir.
Elle çalıştırılan alârm cihazı, Çizelge 2’deki deney programında verildiği gibi belirtilmiş çevresel kategoriye uygun olarak deneye tâbi tutulmalıdır.
Yazılım kontrollü elle çalıştırılan alârm cihazları için ilave kurallar
Genel
Bu standardın kurallarını yerine getirmek için yazılım kontrolüne dayanan elle çalıştırılan alârm cihazları, kuralları karşılamalıdır.
Yazılım dokümantasyonu
İmalâtçı, yazılım tasarımının ana hatlarını veren dokümanları vermelidir. Bu doküman, tasarımın bu standarda uygunluğunu muayene etmek için yeterli ayrıntıya sahip olmalı ve en azından aşağıdakileri içermelidir:
- a) Ana program akışının (örneğin, akış diyagramı ve yapı şeması) aşağıdakileri içeren fonksiyonel tarifi:
1) Modülün ve fonksiyonlarının kısa tanımları,
2) Modüllerin birbiriyle etkileşimindeki program akış yolu,
3) Programın genel düzeni,
4) Elle çalıştırılan alârm cihazının donanımıyla yazılımın etkileşiminde program akış yolu,
5) Her işlem kesilmesi de dahil, modüler çağrıldığında program akış yolu.
- b) Çeşitli özellikler (örneğin, program, yerel özel veri ve çalıştırma verisi) için kullanılan bellek alanlarının tarifi.
- c) Yazılım ve yazılımın versiyonunun tanımlanabilmesi için kendine has tarifi.
İmalâtçı, ayrıntılı tasarım dokümanına sahip olmalı, bu dokümanun, deney kuruluşu tarafından istenmesi halinde temin etmelidir. Bu, en azından aşağıdakileri ihtiva etmelidir:
- Bütün yazılım ve donanım bileşenlerini de içeren tüm sistemin genel konfigürasyonu,
- En azından aşağıdakileri içeren programın her modülünün tarifi:
1) Modülün adı,
2)Yapılan görevlerin tarifi,
3) Veri transferinin tipi, geçerli veri aralığı ve geçerli veri için kontrolü içeren ara yüzün tarifi.
- Bütün global ve yerel değişkenleri, kullanılan sabitler ve isimlendirmeler ve tanınabilmesi için program akışı için yeterli komutunda içeren diske kaydedilmiş veya makinede okunabilir şekilde tam kaynak kodunun listelenmesi
- Tasarım ve geliştirme safhasında kullanılan her yazılım aygıtlarının ayrıntıları
Yazılım tasarımı
Elle çalıştırılan alârm cihazının güvenirliliğini sağlamak için, yazılım tasarımının aşağıdaki kuralları uygulanmalıdır:
- a) Yazılım, modüler yapıya sahip olmalıdır
- b) Elle ve otomatik olarak oluşturulan verinin ana yüzünün tasarımı, programın çalışmasında hataya neden olacak geçersiz veriye izin vermemelidir.
- c) Yazılım, program akışının kilitlenmesine meydan vermeyecek şekilde tasarımlanmalıdır.
Programların ve verinin depolanması
Bu standarda uygunluk için gerekli program ve imalâtçının ayarları gibi ön ayar verileri, yok olmayan bellekte tutulmalıdır. Bu programın ve verinin bulunduğu bellek alanlarına yazma, bazen özel aygıtın veya kodun kullanılmasıyla mümkün olmalıdır ve elle çalıştırılan alârm cihazının normal çalışması süresince mümkün olmamalıdır.
Verinin otomatik yenilenmesi için tedbir alınmamış olması halinde gücün kesilip 1 saat içerisinde gelmesi durumunda yere özel veri, elle çalıştırılan alârm cihazına harici güç beslemesi olmadan en azından iki hafta için bellekte tutulabilmelidir.
Deneyler
Deney için atmosferik şartlar
Bu deney işleminde aksi belirtilmedikçe, aşağıda belirtildiği gibi, deney numunesinin, açıklandığı gibi deneye tâbi tutulması için standard atmosferik şartlarda sabit kalmasından sonra deney yapılır
Bu parametrelerdeki değişiklikler bir ölçümde önemli bir etkiye sahipse, bir numunedeki bir deneyin parçası olarak yürütülen ölçüm serileri süresince bu değişiklikler en azda tutulmalıdır.
Deneyler için çalışma şartları
Bir deney metodu, çalışmakta olan bir numuneye gerek duyarsa, numune, imalâtçı verileri tarafından belirtilen karakteristiklere uygun bir besleme ve izleme teçhizatına bağlantılı olmalıdır. Deney metodunda aksi belirtilmedikçe, numuneye uygulanan besleme parametreleri, imalâtçının belirlediği aralık(aralıklar) içerisinde ayarlanmalı ve deneylerin her safhasında sabit kalmalıdır.
Her parametre için seçilen değerler, normal olarak anma değerinde veya belirlenen aralıkların ortalamasında olmalıdır. Deney işlemi, herhangi alârm veya hata sinyallerini algılamak için izlenecek bir numuneye gerek duyarsa, tanınabilecek bir hata sinyaline müsaade etmek üzere herhangi gerekli yardımcı cihazlara (örneğin, göreneksel elle çalıştırılan alârm cihazları için bir hat sonu cihaza baştan başa kablolama) bağlantılar yapılmalıdır.
Montaj düzenlemeleri
Numune, imalâtçının talimatlarına uygun olarak kendi normal tesis etme araçlarıyla monte edilmelidir. Bu talimatlar birden fazla metodu açıklıyorsa, her bir deney için en uygun olmayan metot seçilmelidir.
Toleranslar
Başkaca belirtilmedikçe, çevresel deney parametreleri için toleranslar, deney için temel referans standardlarda verildiği gibi olmalıdır
Özel tolerans veya sapma sınırı, bir kuralda veya deney işleminde belirtilmemişse, bir sapma sınırı uygulanmalıdır.
Tepki zamanının ölçülmesi
Takip eden deneylerde bir alârm sinyalinin verilmesi gerektiğinde, alârm sinyali, çalıştırma elemanı etkin hale geldikten sonra tepki zamanı içerisinde besleme ve izleme teçhizatında.
Deneyler için hazırlıklar
Aşağıdakiler, bu standarda uygun deneye tâbi tutmak için sağlanmış olmalıdır:
- a) Basit anahtar veya basit elektronik bileşenler içeren elle çalıştırılan alârm cihazları için:
-Kapalı alan kullanımı için
-Açık alan kullanımı için
- b) Aktif elektronik bileşenlerle elle çalıştırılan alârm cihazı için:
-Kapalı alan kullanımı için
-Açık alan kullanımı için
- c) Elle çalıştırılan alârm cihazını başlangıç konumuna getirmek için kırılabilir elemanın yer değiştirmesi gerekirse,
- d) Teknik veri sayfaları veya göre özellikler,
- e) İlave teknik bilgi (gerekirse) örneğin, diyagramlar, boyutlarla tasarım çizimleri, parçaların listeleri ve materyal verisi.
Sunulan numuneler, yapımı ve ayarlanışı açısından imalâtçının normal üretimini temsil etmelidir.
Deney programı
Numuneler;
- a) Kapalı alan kullanımı için ve basit anahtarlar veya basit elektronik bileşenler içerirse
- b) Kapalı alan kullanımı için ve aktif elektronik bileşenler içerirse,
- c) Açık havada kullanım için ve basit anahtarlar veya basit elektronik bileşenler içerirse,
- d) Açık havada kullanım için ve aktif elektronik bileşenler içerirse, numaralandırılmalıdır.
Numunelerin sayısı ve numaralandırılmasındaki her değişiklik, mesela uygun olarak, deney raporuna kaydedilmelidir.
Bütün numuneler, deneyin, deney tertibatına uygun olarak öncelikle deneye tâbi tutulmalı ve sonra uygun olarak deneye tâbi tutulmalıdır.
İşletme performans deneyi
Amaç
Elle çalıştırılan alârm cihazının kırılabilir elemana uygulanan hafif kuvvetlere çalıştırılmadan dayanabildiğini, kullanıcı tarafından kırılabilir elemana uygun kuvvet uygulandığında çalışabildiğini ve cihazın başlangıç konumuna getirme ve test etme tertibatlarının bozulmadığını göstermek.
Deney işlemleri
Çalışmama için deney
Deney süresince numunenin durumu
Numune, uygun olarak monte edilmeli ve açıklandığı gibi uygun bir besleme ve izleme teçhizatına bağlantılı olmalıdır.
Başlangıç durumu
Deneyin başlangıcında, numune, kendi normal şartlarında olmalıdır.
Şartlandırma
Kırılabilir eleman, aşmayan hızda artan yatay kuvvete maruz bırakılmalıdır. Bu kuvvet, uygulanır sonra aşmayan hızda serbest bırakılır. Maruz kalınan kuvvetin konumu, oklar arasındaki merkez noktada olmalıdır,
Uygun deney cihazına bir örnek, gösterilmiştir.
Deney süresince ölçmeler
Numune, her alârm veya hata sinyallerini algılamak üzere deney periyodu süresince izlenmelidir.
Son ölçmeler
- a) Kuvvet kaldırıldıktan sonra, kırılabilir eleman incelenmelidir.
- b) Numune, deneyin deney tertibatında açıklandığı gibi deneye tabi tutulmalıdır.
Şartlandırma
Kırılabilir eleman, oklar arasındaki noktanın merkezine göre 5 mm içinde yatay bir darbeye maruz bırakılır,
Darbe, uygun olan deney cihazı kullanımı ile oluşturulmalıdır.
Küre, numuneye sadece bir kere vurmalıdır.
Tip B elle çalıştırılan alârm cihazları için, çalıştırma elemanı cam kırıldıktan sonra elle çalıştırılmalıdır.
Deney süresince numunenin durumu
Numune, uygun olarak kendi normal çalışma konumunda deney cihazına monte edilmeli açıklandığı gibi uygun bir besleme ve izleme teçhizatına bağlantılı olmalıdır.
Başlangıç durumu
Deneyin başlangıcında numune, başlangıç konumuna getirme teçhizatını kullanarak kendi normal şartlarına getirilir.
Yeniden Başlangıç konumuna getirme
Çalışmadan sonra, numune, başlangıç konumuna getirme imkânlarının kullanılarak yeniden kendi normal çalışma konumuna getirilmelidir.
Deney süresince ölçmeler
Numune, her alârm veya hata sinyallerini algılamak için deney ve başlangıç konumuna getirme periyodu süresince izlenmelidir.
Deney kuralları
Numune aşağıdaki kuralları sağlamalıdır:
- a) deneyde kırılabilir eleman, alârm konumuna geçirmemeli ve deneyde numune kurallarına uygun olmalıdır,
- b) Tip A için –deneyde kırılabilir eleman, alârm konumuna geçmeli ve uygun bir alârm sinyali vermelidir. Numune, Madde 4.5’in başlangıç konumuna getirme teçhizatı kullanarak başlangıç konumuna getirildikten sonra, alârm veya hata sinyali olmamalıdır.
- c) Tip B için –deneyde kırılabilir eleman, alârm konumuna geçmeli ve çalıştırma elemanın etkin hale getirilmesinden sonra uygun bir alârm sinyali vermelidir. Numune, başlangıç konumuna getirme teçhizatı kullanarak başlangıç konumuna getirildikten sonra, alârm veya hata sinyali olmamalıdır.
Fonksiyon deneyi
Amaç
Elle çalıştırılan alârm cihazının elektriksel parçalarının fonksiyonunu doğru şekilde yapabildiğini göstermek.
Deney işlemi
Deney, açıklandığı gibi veya uygun olan deney teçhizatını kullanarak veya çalıştırma elemanını etkin hale getiren başka araçlarla yapılabilir. Bu işletme performans deneyinin parçaları veya kombinasyonları olabilir ve deney tertibatı deney laboratuvarına yardımcı olmak üzere uygun değişikliklerle çevresel deneyleri yapmak için de kullanılabilir.
Madde uygun olarak Kuru sıcaklık (işletme) ve uygun olarak Soğuk (işletme) için, Şartlandırma süresince işlev deneyleri, kırılabilir elemanın kırılmasıyla sonuçlanmayan bir prosedür kullanılmalıdır.
Deney kuralları
Çalıştırma elemanı etkin hale geldiğinde, uygun olan bir alârm sinyali verilmelidir.
Deney tertibatı deneyi (işletme)
Amaç
Elle çalıştırılan alârm cihazının deney tertibatının işlevini doğru şekilde yapabildiğini göstermek.
Deney işlemi
Genel
Deney, deney tertibatı kullanılarak imalâtçının rutin deney talimatlarına uygun olarak yapılmalıdır.
Deney süresince numunenin durumu
Numune, uygun olarak monte edilmeli ve açıklandığı gibi uygun bir besleme ve izleme teçhizatına bağlantılı olmalıdır.
Deney süresince ölçmeler
Numune, her alârm veya hata sinyallerini algılamak üzere periyodu süresince izlenmelidir.
Deney kuralları
Aşağıdaki kurallar karşılanmalıdır:
- a) Deney tertibatı çalıştırıldığında, uygun olan bir alârm sinyali verilmelidir;
- b) Deney süresince hata sinyali verilmemelidir.
- c) İmalâtçının talimatlarına uygun olarak başlangıç konumuna getirildiğinde numune, kendi normal konumuna dönmelidir.
Güvenilirlik deneyi (dayanıklılık)
Amaç
Çalıştırma elemanının güvenilirliğini göstermek.
Deney işlemi
Deney cihazı
Çalıştırma elemanını etkin hale ve başlangıç konumuna getirmek için için kırılabilir elemanın alârm durumu benzeşimi oluşturulur. Daha sonra kendi normal durumuna başlangıç konumuna getiren ve için kırılabilir elemanın yerinden çıkartılarak çalıştırma elemanını etkin hale getiren ve başlangıç konumuna döndüren uygun metot kullanılmalıdır. Uygunsa, deney tertibatı bu deney için kullanılabilir.
Şartlandırma süresince numunenin durumu
Numune, uygun olarak monte edilmeli ve açıklandığı gibi uygun bir besleme ve izleme teçhizatına bağlantılı olmalıdır. Besleme parametreleri, hataya sebebiyet verebilecek şartlar için imalâtçının belirledikleri dahilinde ayarlanmalıdır.
Şartlandırma
Aşağıdaki en ağır şart uygulanmalıdır:
Çalıştırma elemanı, etkin hale ve başlangıç konumuna getirilmelidir.
Son ölçmeler
- a) Numune, hasarlar için gözle kontrol edilmelidir.
- b) Numune, işletme performansında açıklandığı gibi deneye tabi tutulmalıdır.
Deney kuralları
Aşağıdaki kurallar karşılanmalıdır:
- a) Numunenin kendi çalışmasını bozacak şekilde numunede görülür hasar meydana gelmemelidir.
- b) deneyde numune, kurallarına uygun olmalıdır.
Besleme parametrelerindeki değişiklik
Amaç
Elle çalıştırılan alârm cihazının alârm sinyali verebilmesinin doğru çalışmasının, imalâtçının besleme parametreleri için belirlediği alt ve üst sınırlara aşırı derecede bağlı olmadığını göstermek.
Deney işlemi
Şartlandırma süresince numunenin durumu
Numune, açıklandığı gibi uygun bir besleme ve izleme teçhizatına bağlantılı olmalıdır.
Şartlandırma
Besleme parametreleri, imalâtçının belirledikleri dakikalık bir periyot için üst sınır ve sonra dakikalık bir periyot için alt sınır dahilinde ayarlanmalıdır. Parametrelerin değerleri rapor edilmelidir.
Şartlandırma süresince ölçmeler
- a) Numune, her alârm veya hata sinyallerini algılamak üzere deney periyodu süresince izlenmelidir.
- b) Her şartlandırma periyodu sonunda fonksiyon deneyi, sırasıyla alt ve üst sınırlarda yapılmalıdır.
- c) Numune, her fonksiyon deneyinden sonra başlangıç konumuna getirilmelidir.
Deney kuralları
Aşağıdaki kurallar karşılanmalıdır:
- a) b)’deki deneylerde gerekenler hariç, şartlandırma periyodu süresince alârm veya hata sinyali verilmemelidir;
- b) b)’deki deneyde numune kurallarına uyulmalıdır;
- c) Numune başlangıç konumuna getirildikten sonra, alârm veya hata sinyali olmamalıdır.
Kuru sıcaklık (işletme)
Amaç
Beklenen hizmet çevresindeki kısa periyotlar için meydana gelebilen, yüksek ortam sıcaklıklarında elle çalıştırılan alârm cihazının doğru bir şekilde çalışabileceğini göstermek.
Deney işlemi
Referans
Deney cihazları ve deney işlemi, deney açıklandığı gibi olmalıdır.
Şartlandırma süresince numunenin durumu
Numune, uygun olarak monte edilmeli ve açıklandığı gibi uygun bir besleme ve izleme teçhizatına bağlantılı olmalıdır. Besleme parametreleri, hataya sebebiyet verebilecek şartlar için imalâtçının şartnamesi doğrultusunda ayarlanmalıdır.
Şartlandırma
Şartlandırma süresince ölçmeler
- a) Numune, her alârm veya hata sinyallerini algılamak üzere deney periyodu süresince izlenmelidir;
- b) Şartlandırma periyodunun son yarım saati süresince, fonksiyon deneyi izlenmelidir;
Son ölçmeler
Göre standard atmosferik şartlardaki en az bekleme süresinden sonra, numune, başlangıç konumuna getirilmeli ve sonra işletme performans deneyinde açıklandığı gibi deneye tabi tutulmalıdır. Açık hava kullanımı için olan numune işletme deney şartlandırmasına maruz bırakılmasını takiben (başlangıç konumuna getirildikten sonra) dayanıklılık deney şartlandırmasına maruz bırakılmak suretiyle kuru hava işletme ve dayanıklılık deneyleri birleştirilebilir. Sadece bir son ölçme yapılmalıdır.
Deney kuralları
Aşağıdaki kurallar karşılanmalıdır:
- a) deneylerde gerekenler hariç, şartlandırma periyodu süresince alârm veya hata sinyali verilmemelidir.
- b) deneyde numune, kurallarına uymalıdır.
- c) deneyde numune, kurallarına uymalıdır.
Kuru sıcaklık (dayanıklılık)
Amaç
Elle çalıştırılan alârm cihazının uzun yaşlandırma etkilere dayanabileceğini göstermek.
Deney işlemi
Referans
Deney cihazları ve deney işlemi, deney açıklandığı gibi olmalıdır.
Şartlandırma süresince numunenin durumu
Numune, uygun olarak monte edilmeli ve şartlandırma süresince güç ile beslenmelidir.
Şartlandırma
Uygun deney şartları uygulanmalıdır.
Kuru sıcaklık (dayanıklılık) deneyi için şartlar
Parametreler Kapalı alanda kullanım Açık havada kullanım
Son ölçmeler
Göre standard atmosferik şartlardaki en az bekleme süresince sonra, numune, güvenilirlik deneyinde açıklandığı gibi deneye tabi tutulmalıdır.
Deney kuralları
Aşağıdaki kurallar karşılanmalıdır:
- a) Numunenin bağlantısında, dayanıklılık şartlandırmasından kaynaklanan hata sinyali verilmemelidir.
- b) deneyde, numune, kurallarına uygun olmalıdır.
Soğuk (işletme)
Amaç
Beklenen hizmet çevresine uygun düşük ortam sıcaklıklarında, elle çalıştırılan alârm cihazının doğru bir şekilde çalışabileceğini göstermek.
Deney işlemi
Referans
Deney cihazları ve deney işlemi, , deney Ab’de açıklandığı gibi olmalıdır.
Şartlandırma süresince numunenin durumu
Numune, uygun olarak monte edilmeli ve açıklandığı gibi uygun bir besleme ve izleme teçhizatına bağlantılı olmalıdır. Besleme parametreleri, hataya sebebiyet verebilecek şartlar için imalâtçının şartnamesi doğrultusunda ayarlanmalıdır.
Şartlandırma
Parametreler Kapalı alanda kullanım Açık havada kullanım
- a) Numune, her alârm veya hata sinyalini algılamak üzere deney periyodu süresince işlenmelidir;
- b) Şartlandırma periyodunun son yarım saati süresince, fonksiyon deneyi yapılmalıdır.
Son ölçmeler
Göre standard atmosferik şartlardaki en az bekleme süresinden sonra, numune, başlangıç konumuna getirilmeli ve sonra işletme performans deneyinde açıklandığı gibi deneye tabi tutulmalıdır.
Deney kuralları
Aşağıdaki kurallar sağlanmalıdır:
- a) Madde deneylerde gerekenler hariç, şartlandırma periyodu süresince alârm veya hata sinyali verilmemelidir;
- b) Madde b)’deki deneyde numune, kurallarına uygun olmalıdır;
- c) Madde deneyde numune, kurallarına uymalıdır.
Nemli sıcaklık, çevrimli (işletme)
Amaç
Elle çalıştırılan alârm cihazlarında yoğunlaşmanın meydana geldiği yüksek bağıl nemde, elle çalıştırılan alârm cihazının doğru bir şekilde çalışabildiğini göstermek.
Deney işlemi
Referans
Deney cihazları ve deney işlemi, deney çevrimini ve kontrollü kendine gelme şartlarını kullanan açıklandığı gibi olmalıdır.
Şartlandırma süresince numunenin durumu
Numune, uygun olarak monte edilmeli ve açıklandığı gibi uygun bir besleme ve izleme teçhizatına bağlantılı olmalıdır. Besleme parametreleri, hataya sebebiyet verebilecek şartlar için imalâtçının şartnamesi doğrultusunda ayarlanmalıdır.
Şartlandırma
Parametreler Kapalı alanda kullanım Açık havada kullanım
Şartlandırma süresince ölçmeler
Numune, her alârm veya hata sinyallerini algılamak için şartlandırma periyodu süresince izlenmelidir.
Son ölçmeler
Belirlendiği gibi bekleme süresinden sonra, numune, işletme performans deneyinde açıklandığı gibi deneye tabi tutulmalıdır.
Açık hava kullanımı için olan numune işletme deney şartlandırmasına maruz bırakılmasını takiben dayanıklılık deney şartlandırmasına maruz bırakılmak suretiyle, nemli sıcaklık çevrimli işletme ve dayanıklılık deneyleri birleştirilebilir. Sadece bir son ölçme yapılmalıdır.
Deney kuralları
Aşağıdaki kurallar karşılanmalıdır:
- a) Şartlandırma periyodu süresince, alârm veya hata sinyalleri olmamalıdır;
- b) deneyde numune, kurallarına uymalıdır.
Nemli sıcaklık, çevrimli (dayanıklılık)
Amaç
Elle çalıştırılan alârm cihazının, yoğunlaşma ve yüksek nemin uzun süreli etkilerine dayanabileceğini göstermek.
Deney işlemi
Referans
Deney cihazları ve deney işlemi, deney çevrimini ve kontrollü kendine gelme şartlarını kullanan, deney açıklandığı gibi olmalıdır.
Şartlandırma süresince numunenin durumu
Numune, uygun olarak monte edilmeli ve şartlandırma süresince güç ile beslenmemelidir.
Şartlandırma
Parametreler Kapalı alanda kullanım Açık havada kullanım
Çevrim sayısı
Son ölçmeler
Belirtilen bekleme süresinden sonra, numune, işletme performansı deneyinde açıklandığı gibi deneye tabi tutulmalıdır.
Deney kuralları
Aşağıdaki kurallar karşılanmalıdır:
- a) Numunenin bağlantısında, dayanıklılık şartlandırmasından kaynaklanan hata sinyali verilmemelidir.
- b) deneyde numune, kurallarına uygun olmalıdır.
Nemli sıcaklık, kararlı (dayanıklılık)
Amaç
Çalışma çevresindeki (meselâ soğurmanın neden olduğu elektriksel özelliklerdeki değişmeler, nemin yol açtığı kimyasal tepkimeler, galvanik korozyon) nemin uzun dönem etkilerine, elle çalıştırılan alârm cihazının dayanabileceğini göstermek.
Deney işlemi
Referans
Deney cihazları ve deney işlemi, deney açıklandığı gibi olmalıdır. Bu uygulanamıyorsa, deney cihazları ve deney işlemi, açıklandığı gibi olabilir.
Şartlandırma süresince numunenin durumu
Numune, Madde 5.1.3’e uygun olarak monte edilmeli ve şartlandırma süresince güç ile beslenmemelidir.
Şartlandırma
Parametreler Kapalı alanda kullanım Açık havada kullanım
Son ölçmeler
Madde göre standard atmosferik şartlardaki en az bekleme süresinden sonra, numune, güvenilirlik deneyinde açıklandığı gibi deneye tabi tutulmalıdır.
Deney kuralları
Aşağıdaki kurallar karşılanmalıdır:
- a) Numunenin bağlantısında, dayanıklılık şartlandırmasından kaynaklanan hata sinyali vermemelidir.
- b) deneyde numune, kurallarına uygun olmalıdır.
SO2 korozyonu (dayanıklılık)
Amaç
Elle çalıştırılan alârm cihazının, atmosferik kirlilik olarak kükürt dioksit’in korozif etkilerine dayanabileceğini göstermek.
Deney işlemi
Referans
Deney cihazları ve deney işlemi, deney atmosferinin bağıl nemi olmak üzere, açıklandığı gibi olmalıdır.
Şartlandırma süresince numunenin durumu
Numune, uygun olarak monte edilmelidir. Numune, güç ile beslenmemelidir ama numuneye başka bağlantılar olmadan, son ölçümlerin yapılmasına müsaade etmek üzere, yeterli terminallere bağlı uygun çapta kalayı alınmış bakır kablolara sahip olmalıdır.
Şartlandırma
SO2 korozyon (dayanıklılık) deneyi için şartlar
Parametreler Kapalı alanda kullanım Açık havada kullanım
Kükürt dioksit içeriği, Bağıl nem, Süre,
Son ölçmeler
Şartlandırmadan hemen sonra numune, uygun olan standard atmosferik koşullarda saatlik bekleme süresini takiben, düşük bağıl neme sahip, süre ile kurumaya bırakılır.
Bekleme süresinden sonra numune, işletme performans deneyinde açıklandığı gibi deneye tabi tutulmalıdır.
Deney kuralları
Aşağıdaki kurallar karşılanmalıdır:
- a) Numunenin bağlantısında, dayanıklılık şartlandırmasından kaynaklanan hata sinyali verilmemelidir.
- b) deneyde numune, kurallarına uygun olmalıdır.
Şok (işletme)
Amaç
Beklenen hizmet çevresinde, çok düşük ihtimal ile meydana gelmesi muhtemel mekanik şoklara karşı elle çalışan alârm cihazının bağışıklığını göstermek.
Referans
Deney cihazları ve deney işlemi, yarım sinüs dalga darbesi için, gösterildiği gibi numunenin kütlesine bağlı olan tepe ivmesiyle, deney açıklandığı gibi olmalıdır.
Şartlandırma süresince numunenin durumu
Numune, uygun olarak rijit bir bağlama aparatına monte edilmiş ve açıklandığı gibi uygun bir besleme ve izleme teçhizatına bağlanmış olmalıdır.
Şartlandırma
Kütlesi olan numunelere deney şartları uygulanmalıdır. Kütlesi olan numunelere deney uygulanamaz.
Şartlandırma süresince ölçmeler
Numune, şartlandırma süresince ve sonraki dakika için herhangi alârm veya hata sinyalini algılamak üzere izlenmelidir.
Son ölçmeler
Şartlandırmadan sonra numune, işletme performans deneyinde açıklandığı gibi deneye tabi tutulmalıdır.
Deney kuralları
Aşağıdaki kurallar karşılanmalıdır:
- a) Şartlandırma periyodu veya ilave süresince alârm veya hata sinyali verilmemelidir;
- b) deneyde numune, kurallarına uymalıdır.
Darbe (işletme)
Amaç
Normal hizmet çevresinde maruz kalabileceği ve güvenli olarak dayanması beklenen, kendi yüzeyi üzerinde mekanik darbelere elle çalıştırılan alârm cihazının bağışıklığını (direncini) göstermek.
Deney işlemi
Cihazlar
Deney cihazları, çekiç başı olarak, çarpma konumundayken (meselâ çekiç sapı düşey iken), darbe yüzü yatayla yapmak üzere şekillendirilmiş, dikdörtgen-kesitli alüminyum alaşımlı kütle kullanılan eğimli yüzeyin ortasında asılı çekiçten meydana gelir. Çekiç başı, açıklanmıştır. Sert ahşap montaj tahtası, “a” ve “b” boyutlarından büyük ve kalınlığı ve en az elle çalıştırılan alârm cihazının katı kütleye sahip olmalıdır. Bu, gösterilen konumlarda elle çalıştırılan alârm cihazının yerleştirilmesine müsaade etmek üzere rijit çerçeveye sabitlenmelidir.
Şartlandırma süresince numunenin durumu
Numune, uygun olarak deney cihazına monte edilmeli ve açıklandığı gibi uygun bir besleme ve izleme teçhizatına bağlantılı olmalıdır. Çekiç düşey konumda olduğunda (yani çekiç başı yatay olarak hareket ederken), darbe yüzünün alt yarısının ortasından vuracak şekilde yerleştirilmelidir. Numuneye ilk darbe, çekiç başını numune montaj tahtasından fazla uzaklaştırmadan (paralel olarak) numunenin alt kenarına sağdan veya soldan uygulanır.
İkinci darbe, önyüzün alt kenarının ortasına önden uygulanmalıdır
Şartlandırma
deney şartları uygulanmalıdır.
Darbe (işletme) deneyi için şartlar
Parametreler
Kapalı alanda kullanım
Açık havada kullanım
Darbe enerjisi,
Çekiç hızı
Darbe konumlarının sayısı
Konum başına darbelerin sayısı
Şartlandırma süresince ölçmeler
Numune, şartlandırma süresince ve sonraki dakika için herhangi alârm veya hata sinyalini algılamak üzere izlenmelidir.
Son ölçmeler
Şartlandırmadan sonra numune, işletme performans deneyinde açıklandığı gibi deneye tabi tutulmalıdır.
Deney kuralları
Aşağıdaki kurallar karşılanmalıdır:
- a) Şartlandırma periyodu veya ilâve dakika süresince alârm veya hata sinyali verilmemelidir;
- b) deneyde numune, kurallarına uymalıdır.
Titreşim, sinüzoidal (işletme)
Amaç
Elle çalıştırılan alârm cihazının normal hizmet çevresine uygun olduğu düşünülen seviyelerdeki titreşim bağışıklığını göstermek.
Deney İşlemi
Referans
Deney cihazları ve deney işlemi, açıklandığı gibi olmalıdır.
Şartlandırma süresince numunenin durumu
Numune, uygun olarak deney cihazına monte edilmeli ve açıklandığı gibi uygun bir besleme ve izleme teçhizatına bağlantılı olmalıdır.
Titreşim, sırasıyla, üç karşılıklı düşey eksenin her birine uygulanmalıdır.
Numune, üç ekseninden biri normal montaj düzlemine dik olacak şekilde monte edilmelidir.
Eksen başına tarama çevrimlerinin sayısı
Şartlandırma süresince ölçmeler
Numune, herhangi alârm veya hata sinyalini algılamak üzere şartlandırma periyodu süresince izlenmelidir.
Son ölçmeler
Şartlandırmadan sonra numune, işletme performans deneyinde açıklandığı gibi deneye tabi tutulmalıdır.
Sonraki eksene değişmeden önce bir eksende, numune işletme deney şartlandırmasına maruz bırakılmasını takiben dayanıklılık deney şartlandırmasına maruz bırakılmak suretiyle titreşim işletme ve dayanıklılık deneyleri birleştirilebilir. Sadece bir son ölçme yapılmalıdır.
Deney kuralları
Aşağıdaki kurallar karşılanmalıdır:
- a) Şartlandırma süresince, alârm veya hata sinyalleri olmamalıdır;
- b) deneyde numune, kurallarına uymalıdır.
Titreşim, sinüzoidal (dayanıklılık)
Amaç
Normal hizmet çevresine uygun seviyelerde titreşimin uzun dönem etkilerine dayanabildiğini göstermek.
Deney işlemi
Referans
Deney cihazları ve deney işlemi, açıklandığı gibi olmalıdır.
Şartlandırma süresince numunenin durumu
Numune, uygun deney cihazına monte edilmeli ve şartlandırma süresince güç ile beslenmemelidir.
Titreşim, sırasıyla, üç karşılıklı düşey eksenin her birine uygulanmalıdır. Numune, kendi üç ekseninden biri normal monte etme düzlemine dik olacak şekilde monte edilmelidir.
Şartlandırma
deney şartları uygulanmalıdır:
Titreşim, sinüzoidal (dayanıklılık) deney için şartlar
Parametreler
Kapalı alanda kullanım
Açık havada kullanım
Frekans aralığı,
İvme genliği,
Eksenlerin sayısı
Tarama hızı, oktav
Eksen başına tarama çevrimlerinin sayısı
Son ölçmeler
Şartlandırmadan sonra numune, işletme performans deneyinde açıklandığı gibi deneye tabi tutulmalıdır.
Deney kuralları
Aşağıdaki kurallar karşılanmalıdır:
- a) Numunenin bağlantısında, dayanıklılık şartlandırmasından kaynaklanan hata sinyali verilmemelidir.
- b) deneyde numune, kurallarına uygun olmalıdır.
Elektromanyetik uyumluluk (EMU) (işletme)
Amaç
Elle çalıştırılan alârm cihazının kendi normal hizmet çevresindeki EMU bağışıklığı kurallarına uyabildiğini göstermek.
Deney işlemi
Referans
Deney cihazları ve deney işlemleri açıklandığı gibi olmalıdır.
Aşağıdaki deneyler uygulanmalıdır:
- a) Elektrostatik boşalım,
- b) Yayılmış elektromagnetik alanlar,
- c) Elektromagnetik alanlar tarafından indüklenmiş karışıklığın iletimi,
- d) Hızlı geçici patlamalar,
- e) Yavaş yüksek voltaj dalgalanmaları.
Şartlandırma süresince numunenin durumu
Numune, uygun olarak deney cihazına monte edilmeli ve açıklandığı gibi uygun bir besleme ve izleme teçhizatına bağlantılı olmalıdır.
Şartlandırma
Madde listelenen deneyler için belirtilen deney şartları uygulanmalıdır.
Şartlandırma süresince ölçme
Numune, herhangi alârm veya hata sinyalini algılamak üzere şartlandırma süresince izlenmelidir.
Son ölçmeler
Şartlandırma periyodundan sonra, fonksiyon deneyi yapılmalıdır. Numune, fonksiyon deneyinden sonra başlangıç konumuna getirilmelidir.
Deney kuralları
Aşağıdaki kurallar karşılanmalıdır:
- a) Şartlandırma süresince alârm veya hata sinyali olmamalıdır;
- b) deneyde numune, kurallarına uymalıdır;
- c) Numune başlangıç konumuna getirildikten sonra, alârm veya hata sinyali olmamalıdır.
Mahfaza koruması
Amaç
Elle çalıştırılan alârm cihazının, su girmesine karşı uygun şekilde korunduğunu göstermek.
Deney işlemi
Referans
Deney cihazları ve deney işlemi, açıklandığı gibi olmalıdır.
Şartlandırma süresince numunenin durumu
Numune, uygun deney cihazına monte edilmeli ve açıklandığı gibi uygun bir besleme ve izleme teçhizatına bağlantılı olmalıdır.
Şartlandırma
deney şartları uygulanmalıdır.
Mahfaza koruması deneyi için şartlar
Püskürtücü meme açısı
Hortum salınım açısı,
Meme başına su debisi,
Meme delik çapı
Aşırı basınç
Süre
Şartlandırma süresince ölçme
Numune, herhangi alârm veya hata sinyalini algılamak üzere şartlandırma süresince izlenmelidir.
Son ölçmeler
Şartlandırmadan sonra numune, işletme performans deneyinde açıklandığı gibi deneye tabi tutulmalıdır.
Deney kuralları
Aşağıdaki kurallar karşılanmalıdır:
- a) Şartlandırma süresince, alârm veya hata sinyali olmamalıdır;
- b) deneyde numune, kurallarına uymalıdır.
İşletme deneyi için deney tertibatı
İşletme deneyi için deney tertibatı, gösterildiği gibi olmalıdır. Tertibat, uygun çerçeveye monte edilmiş elle çalıştırılan alârm cihazının düşey yüzünün ön tarafında yer alan örgülü halat (1c) ile bağlanmış pirinç küre toptan (1) meydana gelir. Asma noktaları, (2), pirinç top çalıştırma yüzündeki kırılabilir elemanda çalıştırma alanı olarak tanımlanan alandaki sembollere (6) çarpacak şekilde aynı düşey düzlemde olmak üzere, düşey ve yatay düzlemde ayarlanabilir olmalıdır. (2) ilâ (6) arasındaki asma mesafesi, az olmamalıdır.
Çalıştırmak için, top geriye çekilir ve ve (3) ile tanımlanan yükseklikte topun tutulduğu bir serbest bırakma mekanizmasına yerleştirilir. Mekanizma, asma noktasıyla tanımlanan bir kavisle, serbest şekilde topun sallanması için serbest bırakılır ve tek vuruşla kırılabilir elemana çarpar.
Elle çalıştırılan alârm cihazının sabitlendiği montaj tahtası rijit çerçevenin parçasıdır, topun asılması ve serbest bırakma mekanizması ayrı birer parçadır.
- a) toplam kütleli pirinç topun ayrıntıları
- b) Deney tertibatının prensipleri
1a Kütleyi ayarlamak için düz yüzeyler
1b çaplı pirinç küre çevresindeki delik
1c çaplı örgülü halat
2 Düşey çerçevede asma noktaları
3 Pirinç topun kütle merkezi
4 Elle çalıştırılan alârm cihazı
4 Rijit çerçeveye kenetlenmiş, açıklandığı gibi ahşap montaj tahtası
5 Kırılabilir elemanda çarpma noktasının merkezi
Çalıştırmama deneyi için deney tertibatı
Açıklama
1 Kütle
2 Kefe
3 Metal çubuk
4 Mil
5 Lastik
6 Kırılabilir eleman
7 Elle çalıştırılan alârm cihazı
8 Gösterilen rijit yüzeye kenetlenmiş ahşap blok açıklandığı gibi ahşap montaj tahtası
Darbe deneyi için deney tertibatı
Darbe için tertibatlar esas olarak, silindirik çelik şafta monte edilmiş, darbe yüzü eğimli hale getirilmiş, dikdörtgen kesitli başa sahip sarkaç şeklinde çekiçten meydana gelir.Çekiç sabitlenmiş şaftın ekseni üzerinde serbestçe hareket edebilecek şekilde, bir rijit çelik çerçeveye monte edilen sabitlenmiş çelik şaftta bilyalı rulman üzerinde çalışan, çekiç, çelik başlığa sabitlenir. Rijit makaranın tasarımı, elle çalıştırılan alârm cihazı ve cihazın montaj tahtası bulunmadığında, çekicin dönüşünü tamamlamasına müsaade edecek şekilde olmalıdır.
Vurucu, şaft üzerine kendi uzun ekseni, tertibatın dönme ekseninden radyal olarak mesafede ve iki eksen karşılıklı olarak dik olacak şekilde monte edilmelidir. Merkez başlığın, dış çapı ve uzunluğu ve merkez başlık, yaklaşık olarak çapında olan sabitlenmiş çelik mil üzerinde eş eksenli olarak monte edilmiştir. Bununla birlikte şaftın tam çapı, kullanılan rulmana bağlıdır.
Çekiç şaftının tam karşısında, her biri dıştan sahip iki çelik karşı denge ağırlık kolu bulunur. Bu kollar, çıkıntı olacak şekilde çelik başlığa vidalanmıştır.
Rijit çerçeve, kendi normal tertibatı ile kendi normal işletme ağırlığında monte edilen elle çalıştırılan alârm cihazı olan montaj tahtasını da destekler.
Açıklama
1 Vurucu
2 Vurucu şaftı
3 Makara
4 Bilyalı rulman
5 Denge ağırlık kolları
6 İşletme ağırlığı
7 Denge ağırlığı